"Ik ben psychiater bij de Geestelijke Gezondheidszorg Verviers. Over drie maanden word ik 65 en ik word dagelijks opgebeld door patiënten die geen psychiater kunnen vinden. Het kan wel een jaar duren om een afspraak te krijgen. Ter plaatse heb ik de indruk dat het geweld toeneemt. De situatie is jaar na jaar verslechterd. Na de pandemie was er geen echt respijt, ondanks tijdelijke overheidssteun en hervormingen in de geestelijke gezondheidszorg."

"Ik zie dat veel instellingen op zoek zijn naar psychiaters. De vacatures stromen binnen per e-mail en via sociale netwerken."

Gebrek aan artsen

"Om psychiatrische zorg te vinden, moet je minstens een jaar wachten, zowel in de regio Verviers als in Luik. Ik begrijp niet waarom de minister van Volksgezondheid zich niet bekommert om dit cruciale probleem! Minister Frank Vandenbroucke heeft zich ingezet om de eerstelijnszorg door psychologen te verbeteren, maar het verbaast me dat hij als vertegenwoordiger van het ministerie van Volksgezondheid het tekort aan artsen niet drastischer aanpakt! Zelfs als er nieuwe Riziv-nummers gepland of in de maak zijn, zal er een tussenperiode ontstaan, en blijven bestaan, waarin niet gereageerd wordt op dringende psychiatrische aanvragen, met alle risico's van dien."

Stijgende zelfmoordcijfers

"Het risico op auto-agressie is waarschijnlijk groter dan het risico op agressie tegen anderen, maar toch... Bestaat er geen risico voor de openbare veiligheid? Ik heb de indruk dat het aantal zelfmoorden de laatste maanden is toegenomen. Onlangs hadden we er twee in Verviers. Natuurlijk kunnen we niet alle zelfmoorden voorkomen, maar we mogen ons wel de vraag stellen: hebben deze patiënten iemand kunnen vinden die naar hen luistert?"

"Maar er wordt goed werk verricht op het terrein. De mobiele teams helpen ons om te gaan met crisissituaties. Ze doen uitzonderlijk werk en gaan zelfs bij mensen thuis langs zonder afspraak. Het gaat om een geweldig hulpmiddel dat soms onbekend is bij het grote publiek en zelfs bij huisartsen."

Werken met psychologen

"Psychiaters werken in een netwerk en in samenwerking met psychologen: de laatste hervorming van de geestelijke gezondheidszorg (“eerste lijn”) is een goede zaak, maar psychologen hebben geen medische ondersteuning. Ze klagen er zelf over!"

"Ze kunnen psychiaters niet 'vervangen'. Ik zie 15 patiënten per dag. Ze komen binnen via mond-tot-mondreclame, via huisartsen of psychologen, met wie we  geweldige duo's kunnen vormen. Maar op acute crisismomenten hebben patiënten medicatie nodig. Psychologen staan dan machteloos. Daar komen nog patiënten bij die doorverwezen worden door ziekenfondsen en reclasseringsambtenaren, die een psychiatrisch rapport eisen, zonder hetwelk ze de patiënt kunnen 'ontslaan' of terugsturen naar de gevangenis (opgemerkt moet worden dat deze instelling meer openstaat voor dialoog, rekening houdend met het tekort)."

"Het is van vitaal belang dat alle spelers gemakkelijk met elkaar in contact kunnen komen en dat de sectoren worden ontkokerd. We hebben iedereen nodig: maatschappelijk werkers, artsen, psychologen, apothekers en alle andere betrokkenen... "

De zoektocht naar oplossingen

"Er lijkt geen einde te komen aan dit tekort. Aan de universiteit van Luik zullen er dit jaar geen psychiatrisch assistenten zijn. Als dat waar is, betekent dat een jaar zonder nieuwe psychiaters in de regio Luik. Gaat het om een gebrek aan plaatsen? Of een gebrek aan motivatie? Ik ben verbaasd, gelet op het aantal studenten die psychologie willen studeren. Psychiatrie is niet de primaire roeping van de medische sector, maar degenen die ervoor kiezen zijn er gepassioneerd over. Is er een gebrek aan charisma onder de professoren? Dat weet ik niet. Het is een beroep dat betekenis heeft. Ik geloof niet zo snel in het verlies van roepingen. Toen ik afstudeerde aan de psychiatrieopleiding was er maar één plek beschikbaar, maar er waren veel mensen die deze weg wilden kiezen. We creëerden ons eigen curriculum in afgelegen ziekenhuizen, dat gevalideerd moest worden door de universiteit."

De problemen zijn complex

"Te velde nemen psychopathologische stoornissen toe. Schoolfobie bijvoorbeeld, wat geen onbelangrijk probleem is, groeit. Onlangs had ik grote moeite om een kinderpsychiater te vinden voor een 14-jarige patiënt die al 6 maanden onder behandeling was van een psycholoog, maar die zelfmoordgedachten had. Ik vond er een die meer patiënten aannam in zijn consultatiebureau. Een collega die na zijn pensionering blijft werken..."

"Schoolfobie is multifactorieel, het is geen 'lichte' pathologie. 30-40 jaar geleden hadden we meer neuroses, omdat de opvoedings- en gezinssystemen meer rigide waren. Tegenwoordig is de invloed van traditionele instellingen minder belangrijk en het gezin zelf heeft nieuwe vormen aangenomen: meer gefragmenteerd, 'gereconstitueerd'. Pathologieën zijn van een andere orde, voornamelijk 'borderline toestanden' waarin meer agressie voorkomt. Beeldschermen zijn ook een belangrijk nieuw probleem dat onze maatschappij overspoelt en dat zowel kinderen als volwassenen treft."

"Andere vormen van pathologie duiken ook in grotere aantallen op: “High potentials”: aan de ene kant meer gediagnosticeerd dan vroeger, maar aan de andere kant waarschijnlijk gelinkt aan een grotere en vroegere stimulatie van kinderen (boeken, games, videospelletjes, televisie, enz.). De kindertijd is minder 'goedaardig' dan vroeger. De wereld van de kindertijd is veroverd door het kapitalisme. We kunnen alleen maar verbaasd zijn dat de maatschappij niet meer heeft gedaan om haar kinderen te beschermen tegen commercie en consumentisme."

"Ik ben verbaasd over sommige politieke uitspraken in de aanloop naar de verkiezingen. Op school zou er onderwijs in 'welzijn' moeten zijn, waar sommige politici het over hebben. Maar waarom in plaats daarvan geen cursus empathie (die in Finland zijn waarde heeft bewezen) waarbij de ander wordt betrokken? Of nog beter, een cursus 'vredesopvoeding'!"