Dakloosheid en slechte huisvesting gaan vaak hand in hand met druggebruik en (geestelijke) gezondheidsproblemen. Daarom moeten de synergie worden versterkt tussen de actoren actief in huisvesting en in geestelijke gezondheid. De Koning Boudewijnstichting en het Fonds Dr. Daniël De Coninck kennen 2,1 miljoen euro toe aan 28 projecten van eerstelijnsorganisaties die de begeleiding van kwetsbare mensen helpen verbeteren, woningverlies voorkomen en alternatieve oplossingen voor woningnood bieden.
De tellingen van dak- en thuisloosheid, uitgevoerd op initiatief van de Koning Boudewijnstichting tussen 2020 en 2023, onthullen een zorgwekkende realiteit: meer dan 30% van de getelde personen in Vlaanderen en Wallonië heeft vermoedelijk geestelijke gezondheidsproblemen en bijna 29% kampt met één of meerdere verslavingen.
Deze cijfers zijn nog verontrustender bij mensen die op straat leven: bij meer dan 60% worden mentale problemen en/of verslavingen vastgesteld. De telling benadrukt het belang van preventieve benaderingen en vroege interventie die voorkomen dat kwetsbare situaties nog erger worden, en toont de grote druk aan die rust op de sector van dakloosheid en woningloosheid.
Alarmerende realiteit
Eerstelijnsactoren actief in het domein van dakloosheid en woningloosheid (inclusief huisvesting) en geestelijke gezondheid (inclusief verslavingen) slaan alarm. Het drugsgebruik neemt toe en de gezondheidstoestand van de gebruikers verslechtert. Bovendien duiken bij de mensen die op straat verslaafd raken ook steeds meer jongeren op, gezinnen, niet-begeleide minderjarige vreemdelingen, vrouwen en migranten. Ook het geweld neemt toe, zowel tussen de gebruikers als tegenover de eerstelijnsprofessionals.
Werken aan huisvesting wordt dus steeds dringender, en is essentieel voor herstel. In dit opzicht heeft de 'Housing First'-aanpak zijn doeltreffendheid bewezen. Daarnaast is ook begeleiding door professionals uit de verschillende sectoren nodig, die laagdrempelig is en aangepaste opvolging en zorg biedt.
De eerste lijn versterken
De uitdaging is groot, en daarom besloten de Koning Boudewijnstichting en het Fonds Dr. Daniël De Coninck een oproep te lanceren voor eerstelijnsorganisaties. Zij konden projecten indienen die zowel woningnood als verslavingsproblemen aanpakken, en zo de samenwerking tussen de sectoren versterken. 28 projecten werden geselecteerd en ze ontvangen samen een totaalbedrag van 2,1 miljoen euro, of 75.000 euro per project. De geselecteerde projecten focussen op het voorkomen van woningverlies, versnelde zorg voor gebruikers, zonder discriminatie en laagdrempelig, en het aanbieden van alternatieve oplossingen voor woningnood.
