De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft het eerste vaccin tegen malaria goedgekeurd voor breed gebruik bij kinderen. Dat heeft de WHO zelf bekendgemaakt. Zo kunnen elk jaar tienduizenden levens van kinderen in Sub-Sahara-afrika gered worden.

In totaal sterven elk jaar meer dan 400.000 mensen aan malaria, vooral kinderen jonger dan vijf in Afrika. "Vandaag raadt de WHO het breed gebruik aan van het eerste malariavccin ter wereld", luidt het woensdag op Twitter. WHO-chef Tedros Adhanom Ghebreyesus sprak van een historische dag en een doorbraak. Hij benadrukte dat andere maatregelen tegen malaria nodig blijven, zoals muskietennetten. De parasiet die de ziekte veroorzaakt wordt door malariamuggen overgebracht.

Het middel RTS,S, ook wel Mosquirix genoemd, is ontwikkeld door het Britse farmaconcern GlaxoSmithKline. Ook België - het wereldwijde hoofdkwartier van de vaccinafdeling van GSK is gevestigd in Waver - speelt een bijzonder belangrijke rol. Het vaccin is namelijk in België onderzocht en ontwikkeld, en wordt ook in België geproduceerd, gepakt en verscheept.

"Ik ben zeer trots dat ik dit uitstekende nieuws kan aankondigen", zegt Jamila Laouhed, vicepresident en Head of Global Research and Development bij GSK in België. " RTS,S, ons baanbrekend malariavaccin dat gedurende tientallen jaren werd ontwikkeld door onze wetenschappers in België, teams en partners, kan beschikbaar worden gesteld aan kinderen in heel Sub-Sahara-Afrika. Deze langverwachte mijlpaal kan de strijd tegen malaria in de regio nieuw leven inblazen op een moment dat de vooruitgang stilstand is gekomen."

Zes jaar geleden bleek dat het effectief was. Het Afrikaanse land Malawi begon in 2019 als eerste land ter wereld het vaccin te gebruiken. Ook Ghana en Kenia deden mee met deze test van de WHO, waarbij meer dan 800.000 kinderen zijn gevaccineerd. Onder de gevaccineerde jongeren is het aantal dodelijke gevallen van de ziekte volgens de WHO met 30 procent gedaald. Op basis daarvan is nu besloten het middel breder in te zetten.

Elk jaar zijn er ongeveer 200 miljoen malariabesmettingen, vooral in Afrika. Veel mensen worden meerdere keren per jaar besmet. 400.000 mensen sterven elk jaar, vooral kinderen onder de vijf. 94 procent van de malariadoden valt in Afrikaanse landen.

Malaria wordt veroorzaakt door parasieten van het geslacht, die op de mens worden overgedragen door besmette muggen. Besmette mensen krijgen vaak koorts en rillingen en hebben last van misselijkheid, spier- en gewrichtspijn en vermoeidheid. In ernstige gevallen is er ook sprake van kortademigheid, krampen en bloedingen, en de zwaarst getroffen mensen sterven zonder medische behandeling. Het vaccin is werkzaam tegen de dodelijkste van de verschillende malariaparasieten, Plasmodium falciparum.

GSK heeft zich ertoe verbonden tot 10 miljoen doses van het vaccin te schenken voor gebruik in de proefprojecten, en tot 2028 jaarlijks tot 15 miljoen doses te leveren na aanbeveling en financiering voor breder gebruik.