De wet op de patiëntenrechten viert dit jaar zijn twintigste verjaardag. Maar desondanks kent een op vijf Vlamingen de wet en de daarbij horende patiëntenrechten niet, zegt de vzw Vlaams Patiëntenplatform op basis van een grootschalige bevraging. Ook blijken de rechten van patiënten niet altijd te worden gerespecteerd: de coronapandemie legde hieromtrent een aantal pijnpunten bloot.

De wet uit 2002 had de bedoeling om patiënten een kwaliteitsvolle zorg te garanderen, hen recht op informatie te bieden, recht op vrije keuze van zorgverlener, hen te laten bijstaan door een vertrouwenspersoon of hen toegang te geven tot hun medisch dossier. Als een patiënt vindt dat een van zijn rechten werd geschonden, dan kan hij klacht indienen bij een ombudsdienst. 

Maar het grootste werkpunt blijkt nog steeds het breder bekendmaken van de wet, stelt de vzw Vlaams Patiëntenplatform vast. Een vijfde van de bijna zevenhonderd bevraagde patiënten, van wie velen aan een chronische aandoening lijden, kennen hun rechten niet. "De respondenten geven aan dat het breder bekendmaken een gedeelde verantwoordelijkheid is van overheden, zorgverleners, mutualiteiten en patiëntenverenigingen", aldus de vzw.

Zij die wel hun rechten kennen, zien die niet altijd gerespecteerd. Zo geeft bijna een kwart (24 procent) van de respondenten aan dat ze het afgelopen jaar problemen ondervonden om inzage of een afschrift te krijgen van hun patiëntendossier. Meer dan de helft zegt niet te weten waar ze een klacht konden indienen. Van zij die toch klacht indienden, was zeven op tien ontevreden over de afhandeling.

Ook de coronapandemie legde een aantal pijnpunten bloot, zo blijkt nog. "Het recht op kwaliteitsvolle dienstverlening was door de druk op de zorgverleners niet altijd gegarandeerd. Ook het recht op vrije keuze van zorgverlener werd hierdoor bemoeilijkt", zegt Annet Wauters, beleidsmedewerker van de vzw. Een aantal zaken die als een evidentie werden beschouwd, zoals het recht op bezoek of het recht op privacy (ivm vaccinatiestatus, red.) bleken tijdens de pandemie plots niet meer zo evident.

De vzw Vlaams Patiëntenplatform is dan ook voorstander om de wet op de patiëntenrechten te evalueren en eventueel aan te passen. De gezondheidszorg van vandaag is niet meer dezelfde als twintig jaar geleden, klinkt het, en dus organiseert ze op 24 mei in Leuven een symposium, waar ook beleidsmakers en zorgprofessionals uitgenodigd zijn. "We hopen er handvaten te kunnen aanreiken aan het beleid, zodat de rechten van patiënten de volgende twintig jaar gegarandeerd zijn", aldus Wauters.