Twee proefprojecten in de huisartsenkring IJzerstreek en Westkust en de Huisartsenvereniging Regio Turnhout onderzochten welke indicatoren de toegankelijkheid van de huisartsgeneeskunde kunnen meten. Dat onderzoek is nog niet representatief voor heel Vlaanderen, maar dient als basis. Intussen is het behelpen. Creatief omspringen met het plaatselijke tekort als het ware.

Het proefproject in de twee regio's startte in 2021 als studieproject met Domus Medica, UGent en Vivel. Voorlopig kwamen 57 indicatoren uit de bus over zorgvraag en -aanbod.

Enkele inzichten: 60% van de huisartsen in de 2 studieregio’s zegt dat er bij hen een gedeeltelijke patiëntenstop geldt, bij 13% geldt een volledige patiëntenstop. In geen enkele praktijk zijn er nog vrije consultaties. Wel doen zo goed als alle praktijken (96,6%) nog aan huisbezoeken en kunnen patiënten bij dringende zaken (patiënt contacteert de praktijk op een maandag voor 12u) nog dezelfde dag een afspraak krijgen (95,7%). Bijna 6 op de 10 huisartsen zeggen dat de werkdruk zwaar begint te wegen (44%) of onhoudbaar begint te worden (15,4%).

Kwart zal praktijk stopzetten

Driekwart van de huisartsen is niet van plan om hun praktijk stop te zetten, 1 op 4 is dat wel van plan binnen een termijn van 5 jaar. In 6 op de 10 praktijken is minstens 1 onthaal- of administratief medewerker aan de slag en in 3 op de 10 huisartsenpraktijken is minstens 1 praktijkverpleegkundige tewerkgesteld.

Een vervolgstudie met 3 extra testregio’s moet resulteren in een definitief draaiboek voor Vlaanderen (fase 2 van het project). Intussen bereidt het Agentschap Zorg en Gezondheid een dataplatform voor, waarop de indicatorendata verzameld en verwerkt kunnen worden. In het voorjaar van 2023 moet het project over heel Vlaanderen uitgerold worden (fase 3 van het project).

Het rapport van fase 1 van het project (december 2021-oktober 2022) kunt u hier raadplegen.

Creatief met tekort

Domus Medica geeft voorbeelden van kringen die intussen noodoplossingen uitdokterden omdat de spanning tussen vraag en aanbod te groot werd. Enkele vermeldden we al zoals het Kempense initiatief in de vorm van de site 'Ik zoek een huisarts.be'.

Verder is er de Merchtemse gedeelde 'dagwacht' van de Merchtemse kring. Alle huisartsen van Merchtem (solo, duo en groepspraktijk) nemen deel aan de dagwacht van Merchtem.  De dagwacht loopt van 8 u t.e.m. 18u.  Een patiënt met een acuut/dringend probleem zal tijdens die uren steeds op eenvoudige wijze een arts kunnen bereiken en/of consulteren. Of de huisartsenpraktijk met een wisselende 'arts van overflow', ook al in Merchtem maar dan op het niveau van één praktijk. Antwerpen kent dan weer 'noodpunt 2060'. Op de site van ZNA Stuivenberg kunnen inwoners zonder huisarts aankloppen voor een consultatie bij één van de twee "nood-huisartsen". Het WZC in Wisselkerke werkt met een huisartsenhulppost, een initiatief van de gemeente Kruibeke met steun van de plaatselijke groepspraktijken & deelkring Kruibeke.

Het blijft nog af te wachten of dit effectief tot oplossingen zal leiden, dan wel voorlopige oplossingen betreft zonder dat het probleem ten gronde wordt opgelost.