Een pillendoos met ingebouwd alarm dat een centrale verwittigt wanneer de pillen niet tijdig verwijderd zijn, waarop de telefoniste de patiënt belt met de vraag of alles oké is. Zo functioneert een ‘intelligente pillendoos’ waarop men rekent om het wijdverbreide probleem van de gebrekkige therapietrouw bij (oudere) patiënten aan te pakken.
De gerontechnologie is een grote kast waaruit men hulpmiddelen met een diverse techniciteit (en met echt nut) kan nemen, met als doel de functionele achteruitgang van ouderen te compenseren, of de werkdruk te verminderen voor naasten en zorgverstrekkers. Dat gaat van gsm’s met grotere toetsen tot mensachtige robotten die ingezet worden in rvt’s. De veroudering van de bevolking verplicht westerse regeringen ertoe de epidemie van afhankelijkheid aan te pakken. Velen zien daarbij heil in het inzetten op langer thuis blijven. Dat zorgt voor een verschuiving van de zorg op lange termijn van residentiële zorg naar de eerste lijn, een sector die vandaag niet meteen overbevolkt is.
| Het oordeel van een testende huisarts van het eerste uur. |
|---|
|
Dr. Mayard, huisarts in Sart-Bernard naast Jambes, nam deel aan het proefproject van het Riziv waarbij de pillendoos met ingebouwd alarm getest wordt door professionals. Een van zijn patiënten is een bejaarde dame waarvoor hij een wekelijkse voorbereiding van de pillendoos had voorgeschreven. De huisarts werd door de thuisverpleegkundigen verzocht om het systeem te testen. In totaal namen drie patiënten van Guy Mayard aan het experiment deel. “Een koppel waarvan de opvolging werd stopgezet na hun verhuis naar Charleroi. En deze patiënte die enkele neurologische problemen heeft en die sowieso al niet echt erg therapietrouw was. Momenteel beschikt ze nog steeds over de pillendoos.” De test was dus geslaagd? “Het idee is goed, zeker en vast. Op het moment van de test had het toestel nog enkele technische tekortkomingen. Het toonde ook aan dat verpleegkundigen degelijk opgeleid moeten worden om het toestel te programmeren.” Als we de kinderziekten van het apparaat buiten beschouwing laten, oordeelt dr. Mayard dat het systeem een verbetering van de therapietrouw teweegbrengt, een probleem waarmee huisartsen dagelijks geconfronteerd worden. Hij voegt er nog een voordeel aan toe, niet zozeer voor de patiënt – “die is niet altijd opgezet met een timer die afgaat en hem verplicht op bepaalde tijdstippen thuis te zijn”, maar wel voor zijn naasten. “De familie krijgt rust.” Dr. Mayard wijst ook op een ander nut van de pillendoos – naast het anti-vergeet-alarm: het kan eveneens het tegenovergestelde tegengaan en overconsumptie aanpakken. “Er zijn mensen die misbruik maken van geneesmiddelen, bijvoorbeeld mensen die verslaafd zijn aan benzodiazepines. De pillendoos levert de exact gewenste posologie af.” |
Vitatel is sinds twintig jaar actief in de sector van de personenalarmtoestellen. De vzw heeft zijn diensten uitgebreid met een product dat perfect in deze logica van het langer thuis blijven past. Vaak hangt dat immers enkel af van de mogelijkheid van de patiënt om zijn behandeling te volgen. Het gaat om een pillendoos die intelligent genoemd wordt omdat ze reageert op ‘vergeten’. Tot eind 2012 werd ze in een proefproject gefinancierd door het Riziv getest bij 20 patiënten met geheugenproblemen. 14 huisartsen uit Namen namen eraan deel. Sindsdien wordt het verspreid bij patiënten die verpleegkundige zorg ontvangen via ASD (Aide et soins à domicile). Vitatel sluit niet uit dat in een latere fase meer mensen het kunnen gebruiken.
Het betreft een pillendoos met een weekkalender in de vorm van een diskette met 28 vakjes, waarbij het aantal te nemen geneesmiddelen en het uur geprogrammeerd worden. Op het ingestelde uur draait het molentje en komt het bewuste geneesmiddel vrij in een venster. Er weerklinkt een alarm en er flikkert een lampje. De patiënt moet de pillendoos 180° draaien om zijn pilletjes te krijgen. Gebeurt dat niet na 20 minuten, dan roept de pillendoos de hulpcentrale op, waarna een telefoniste contact opneemt met de patiënt om te zien of alles goed verloopt.
Minder niet-geprogrammeerde huisbezoeken door de huisarts
Tijdens de 18 maanden dat het experiment duurde, werden er 800 telefooontjes gepleegd wegens vergeten medicatie. Een 1.000-tal oproepen waren het gevolg van een val, een slapte, een angstaanval, enz. De belangrijkste voordelen die de deelnemende huisartsen vaststelden, zijn volgens Vitatel een duidelijke verbetering van de therapietrouw, een daling van het aantal niet-geplande huisbezoeken, een vermindering van het aantal (her)hospitalisaties, een terugloop van het aantal gevallen van sufheid door het overmatig innemen van neuroleptica, uitstel van opname in een instelling en meer rust voor de familie.
Ook bij de gebruikers blijkt de tevredenheid groot te zijn. “Op het einde van het project hebben alle deelnemers de pillendoos op eigen kosten aangeschaft”, bevestigt Stéphane Belin, directeur van Vitatel. Het Riziv komt niet meer tegemoet in de kosten en daardoor bedraagt de prijs voor de installatie van het telealarm vandaag 50 euro. Bovendien moet men rekening houden met een maandelijkse kostprijs van de dienst voor personenalarm (vanaf 11 euro) en met de huur van de pillendoos (vanaf 8 euro) (*). Vitatel benadrukt dat de pillendoos integraal de kost vermijdt van een verpleegkundige die aan huis moet komen om de geneesmiddelen te geven. Het klaarmaken van een pillendoos is een verpleegkundige prestatie die terugbetaald wordt, de toediening van geneesmiddelen is dat helemaal niet. Volgens Stéphane Bellin berekende een van de gebruikers dat hij op deze manier 170 euro per maand bespaarde.
| Niet alleen voor ouderen! |
|---|
|
Naast het feit dat een personenalarm bij ouderen meestal laattijdig en in een noodsituatie (na een val of een ziekenhuisopname) wordt geïnstalleerd, wordt het systeem niet voldoende ingeschakeld bij de jonge populatie. Nochtans kan het systeem ook nuttig zijn – voor een bepaalde periode – in de thuissituatie tijdens de herstelperiode na een ingreep of bij een delicate zwangerschap. Meer dan 95% van de 12.600 mensen die gebruikmaken van de diensten van Vitatel zijn ouder dan 60 jaar. 250 zijn echter jonger, waarvan 25 zelfs jonger dan 40 jaar. Volgens de vzw is het gebruik van een personenalarm nog niet algemeen ingeburgerd en wordt het nog miskend door de huisartsen. |
Vitatel behoort tot een netwerk van thuiszorgdiensten die nauw samenwerken met de Christelijke Ziekenfondsen. Het rekent voor de verspreiding van zijn product op zorgverstrekkers: thuisverpleegkundigen en huisartsen, de ‘beste opspoorders van bestaande noden’. Noden die bijvoorbeeld aanwezig zijn bij patiënten met geheugenstoornissen, met bewegingsproblemen van de bovenste ledematen, met een beperkt zicht, en meer algemeen bij veel patiënten die meerdere geneesmiddelen moeten nemen en die daarom recht hebben op een wekelijkse verpleegkundige voorbereiding van hun geneesmiddelen.
* Deze bedragen variëren naargelang het statuut van de rechthebbende, de tegemoetkoming van een ziekenfonds of een eventuele tegemoetkoming door de provincie of de gemeente.
