Het wordt steeds moeilijker om de plaatsen van wegvallende huisartsen - door de vergrijzing of door de pandemiedruk - op te vullen in Vlaanderen. Het Nieuwsblad voelde de temperatuur, maar het fenomeen is al langer bekend en het werd ook al herhaaldelijk geschetst door MediSfeer.

Aanleiding voor het artikel in Het Nieuwsblad was dr. Isabelle Moriau (voorzitter Huisartsenkring Essen) die aan de alarmbel trok omdat zowat duizend patiënten in de kou bleven staan nadat een huisarts uit de kring de stethoscoop aan de wilgen hing. Veelzeggend is dat deze huisarts hooguit 42 is, een leeftijd waarin je net maximaal rendement uit je praktijk zou kunnen halen en bijgevolg ook heel wat patiënten kunt bedienen.

"In Essen staan in februari ruim 1.500 patiënten in de kou. Eén huisarts stopt ermee en de andere huisartspraktijken zitten overvol", schrijft het dagblad. Blijkbaar werd er al binnen de kring en met Domus Medica overlegd om het probleem aan te pakken, maar een echte uitweg bestaat blijkbaar niet volgens de kringvoorzitter. Patiënten kunnen zomaar niet uitwijken naar artsen in buurgemeenten. Overigens nam de stoppende huisarts de beslissing niet lichtzinnig: er gingen zowat vier jaar overheen.
Daarnaast laat de vergrijzing haar sporen na, met vijf artsen tussen 62 en 71 jaar. Een probleem waarop de kring al enige tijd probeert te anticiperen, maar de uitval van een 42-jarige was uiteraard niet ingecalculeerd. Iedereen moet noodgedwongen een patiëntenstop instellen, jongeren zijn er onvoldoende om de lacune in te vullen.

Verpleegkundigen een aantal artsentaken laten overnemen, wordt dan vaak gesuggereerd. Maar ook dat is een beperkte maatregel. En patiënten die almaar langer moeten wachten, pikken dat hoe langer hoe minder. De zorgtoegankelijkheid komt zo gevoelig in gevaar.

Wat evenmin soelaas biedt, is dat de huidige groepspraktijken verhoudingsgewijs minder patiënten opslorpen per arts dan de verminderende solopraktijken. Om een dergelijke huisarts 'van de oude stempel' te vervangen, heb je er 1,5 à 2 van de nieuwe generatie nodig.

Bvas klaagde al aan dat die solopraktijken door de overheid ook nog eens benadeeld worden. Plus: in de grensstreek steekt het contrast fel af met de betere arbeidsvoorwaarden en financiering die boven de Moerdijk gehanteerd worden. Dat onvervindt onder meer de streek rond Stabroek.

Maar niet alleen daar doet het probleem zich voor. Aan de andere kant van het land, in het Brabantse Pajottenland tegen de taalgrens, viel ook al een huisarts met een grote praktijk uit. Landelijke gemeenten voelen dit feller dan de nog iets huisartsintensievere stedelijke gebieden.

Een recent overzicht van het Agentschap Zorg en Gezondheid (juli 2021) leert ons dat minstens 227 van de 300 Vlaamse gemeenten te weinig huisartsen tellen. En het probleem dreigt de komende jaren nog groter te worden. In de definitie van het Agentschap zijn gemeenten  "huisartsarm", als ze minder dan 90 actieve huisdokters per 100.000 inwoners zijn, of minder dan 125 in dunbevolkte gemeentes. 

> Kempense patiëntenstop