Voor onze afspraak trekken we naar de Chevrotins of ‘gâtes de Chévri’ (geiten van Sivry), zoals de inwoners van Sivry in de volksmond worden genoemd. Sivry is een kleine gemeente in het zuiden van de laars van de provincie Henegouwen, aan de grens met Frankrijk. We ontmoeten er Jean-François Gatelier, een van de 7 huisartsen van de gemeente Sivry-Rance en daarnaast ook burgemeester. Dokter Gatelier combineert dus twee activiteiten, maar dat belet hem niet om regelmatig ook een adempauze in te lassen.

Jean-François Gatelier stamt uit een Ardense familie maar werd geboren in Brussel. Zijn humaniora doorliep hij aan het Collège Notre-Dame de Basse-Wavre. Daarna trok hij naar de Koninklijke Cadettenschool om vervolgens geneeskunde te gaan studeren aan de UCL in Woluwe. “Zoals heel wat studenten geneeskunde wist ik eerst niet goed welke discipline ik zou kiezen. Pas aan het einde van mijn stages wist ik dat het werk in het ziekenhuis mij niet zou liggen. Klinische diagnose vond ik wel heel boeiend en dat bracht mij automatisch bij de huisartsgeneeskunde. Omdat ik niet aan de CUMG had gestudeerd, moest ik daarvoor een specifiek jaar volgen aan de ULB.”

Op weg naar de huisartsgeneeskunde

Studenten moesten verplicht stage lopen bij een huisarts en dokter Gatelier vond een geschikte stageplaats in de Naamse regio, bij dokter Jean-Paul Ryckaert. “Een stagemeester aan wie ik heel veel te danken heb. Naast huisarts was hij ook arbeidsgeneesheer. Hij bracht mij de liefde voor medische expertise en politiek bij, want hij was ook nog eens gemeentelijk adviseur en OCMW-voorzitter van Namen.” Toen hij tijdens zijn assistentschap de kans kreeg om een cursus medische expertise te volgen, eveneens aan de ULB, stopte hij met zijn cursus urgentiegeneeskunde. Na zijn assistentschap stelde zijn stagemeester hem voor om mee in de praktijk te stappen, maar dat voorstel sloeg hij af omdat er destijds al zoveel huisartsen waren in Namen.

Het platteland trok hem wel aan. Via zijn echtgenote, afkomstig uit Beaumont, hoorde hij dat er een praktijk over te nemen was in Sivry en zo werd hij de opvolger van dr. Jonas Narcisse. Als beginnend huisarts behaalde hij ook zijn diploma medische expertise. “Dat was een moeilijke periode”, geeft hij toe. “Ik heb meer dan eens op het punt gestaan om op te geven omdat ik stages moest volgen en dus vakantie moest nemen. Niet makkelijk in een streek met een huisartsentekort waar een samenwerkingsverband tussen huisartsen niet de gewoonte was.” Twee jaar lang zocht dokter Gatelier naar een partner voor zijn praktijk. Uiteindelijk nam hij contact op met dr. Firmin Ndongo Alo’o, een arts met Kameroense roots die als urgentiearts in het ziekenhuis van Lobbes werkte en het voorstel aannam.

Omdat heel wat inwoners goede ervaringen hadden met zijn MUG-interventies in de streek, wordt de Afrikaanse arts zeer goed aanvaard door de bevolking. Tot grote verrassing van dr. Gatelier, want de Chevrotins hebben een plattelandsmentaliteit en mensen met een migratieachtergrond zijn in Sivry-Rance eerder zeldzaam. Later voegden zich bij de praktijk ook een voedingsdeskundige en twee van de bekendste gynaecologen van Charleroi die er wekelijks consultatie houden.

Een andere passie: politiek

De praktijk van dr. Gatelier is de eerste en enige groepspraktijk in de regio. Stap voor stap geraakt alles goed georganiseerd zodat de partners zich ook kunnen ontplooien in nevenactiviteiten: als raadsdokter voor dr. Gatelier en als urgentiearts voor dr. Ndongo. Op woensdag is hij niet in de praktijk en op vrijdag werkt dr. Ndongo als urgentiearts. Zijn kennis van medische expertise helpt hem overigens ook als huisarts. Hij heeft een beter inzicht in bepaalde problemen, meer oog voor de administratieve aspecten van de geneeskunde en staat in contact met experts van zeer hoog niveau in verschillende disciplines. Vanwege zijn vele activiteiten moet hij zich echter beperken tot expertise bij ongevallen, agressie en medische fouten. “Wat de politiek betreft, kan je er beter in zitten dan er buiten staan. In 2000 hebben ze mij voor het eerst gevraagd, maar ik heb het aanbod toen afgewezen. In 2006 stond ik wel op een lijst, met het akkoord van mijn collega en onze secretaresse, mevrouw Jocelyne Berhin. In 2003 was ze toegetreden tot onze vzw Vive Valeque – die zich bezighoudt met het promoten van gezondheid in een landelijk milieu – en ze werkte ook mee in onze groepspraktijk. Dankzij haar moeten wij ons niet meer bezighouden met administratieve formaliteiten.”

Tot zijn grote verrassing won zijn partij de verkiezingen en als kandidaat met de meeste stemmen werd hij gevraagd om burgemeester te worden. Aangemoedigd door de mensen in zijn omgeving, onder wie ook zijn medische partners, aanvaardde hij het ambt. Zijn vrije woensdag werd een politieke woensdag, maar lokaal werkt hij nog steeds als raadsdokter. “Ik moest toen nog alles leren van het burgemeestersambt. Maar vandaag slaag ik er uitstekend in om mij te organiseren. Ik beschik immers over een bekwame ploeg en in mijn huisartsenpraktijk kan ik rekenen op mijn vennoot en mijn administratieve medewerkers.”

Dokter Gatelier is zeer actief op de sociale media, waar hij heel wat politieke en medische vragen beantwoordt. Hij slaagt erin om beide activiteiten volledig van elkaar te scheiden, al zijn er uiteraard wel heel wat interacties. Sommige patiënten gingen op zoek naar een andere huisarts omdat ze geen onderscheid konden maken tussen de arts en de mandataris.

Politiek in dienst van de gezondheid?

“Over politiek wordt er in mijn praktijk niet gepraat, tenzij de patiënten een punctueel probleem hebben dat moet worden aangepakt. Er staat in mijn praktijk ook niets wat mijn politieke kleur verraadt. Toch heeft mijn werk als huisarts mij ook veel geholpen op politiek vlak. Ik ben immers altijd lokaal aanwezig en laat mij zelden verrassen door onverwachte situaties.” Als huisarts kon hij bovendien ook verschillende zaken verwezenlijken op gezondheidsvlak: serviceflats, medische en onderwijskundige ondersteuning van de Kameroense gemeente waar dr. Ndongo werd geboren, een zeer actieve antirookcampagne in de gemeente, de promotie van bepaalde vaccinaties (waaronder HPV) via de gemeentebladen, sensibilisering van de inwoners tot de schadelijkheid van suikerhoudende dranken, strenge naleving van de gezondheidsregels – zeker in gesloten ruimten – tijdens de pandemie en rechtstreekse en persoonlijke inzet in het coronavaccinatiecentrum in Baileux.

“Ondanks al mijn bezigheden probeer ik ook tijd vrij te maken om te sporten – dat doe ik bijna dagelijks – en voor mijn familie. Maar dat kan enkel dankzij de betrokkenheid van ons secretariaat bij alle administratieve taken. Als ik in de praktijk kom, hoef ik mij enkel te bekommeren om de medische aspecten, wat een meerwaarde is voor mijn persoonlijke evenwicht.”

Een huisartsgeneeskunde die zich bewust zou moeten worden van haar sterkte

“We zitten hier dicht bij de Franse grens en ik zie dat de huisartsgeneeskunde daar nog een zeker gewicht in de schaal kan leggen. Bij ons is dat lang niet het geval. Hier hebben patiënten makkelijk toegang tot specialisten en bijkomende onderzoeken en sommige specialiteiten schatten ons beroep niet erg hoog in. Er zijn specialisten die ons niet op de hoogte brengen als een patiënt bij hen langskomt en die ons geen rapporten sturen, ik denk bijvoorbeeld aan oogartsen, psychiaters, kinderartsen, gynaecologen…” Een manier om de kerk weer in het midden te krijgen, is door terug te keren naar preventiegeneeskunde. Die herwaardeert de intellectuele handeling, stelt klinisch onderzoek en dialoog centraal stelt en vermijdt al te veel bijkomende onderzoeken en geneesmiddelenvoorschriften door een correcte levensstijl te bevorderen. “We zouden echter ook een beetje meer aan onszelf en aan onze eigen levenskwaliteit moeten denken: onze arbeidstijd organiseren, samenwerking bevorderen en administratieve en bepaalde zorgtaken (bv. bloedafnames) delegeren. En ten slotte zouden we meer moeten luisteren naar de jonge artsen die ons heel wat kunnen leren en ons veel te vertellen hebben!”