Pedro Facon, adjunct-administrateur-generaal van het Riziv, bespreekt in De Tijd van afgelopen zaterdag de uitdagingen binnen de gezondheidszorg. Hij beklemtoont dat artsen grotendeels vrij zijn in hun voorschrijfgedrag en een grote verantwoordelijkheid dragen bij het gebruik van geneesmiddelen. Ook onder meer over langdurig zieken en de positie van ambtenaren in de context van de maatregelen van Musk ventileert hij zijn mening.

Daarbij stipt hij antibiotica en slaapmiddelen aan, die in België naar zijn mening overmatig worden voorgeschreven. 

Verder merkt hij op dat men bij kankerpatiënten soms kiest voor dure behandelingen met een beperkte levensverlenging, wat de budgettaire druk vergroot. Hoewel het Riziv hierin niet direct kan ingrijpen, wil Facon hierover de komende jaren meer in dialoog gaan met artsen, “al is het niet de bedoeling dat het Riziv daarin zomaar zal interveniëren. Natuurlijk begrijp ik dat artsen hun patiënten zo goed mogelijk willen helpen. Maar we moeten duidelijk maken dat de euro die we als overheid uitgeven aan het ene niet meer naar het andere kan. Die budgettaire realiteit wordt in ons gezondheidszorg­systeem nog altijd niet goed begrepen.”

Langdurig zieken

Een ander belangrijk thema is de toename van langdurig zieken. In 2023 telde ons land  526.507 langdurig zieken, wat jaarlijks 9 miljard aan uitkeringen kost. Pedro Facon wijst erop dat artsen een cruciale rol spelen in de beoordeling van wat arbeidsongeschikte patiënten nog wél kunnen doen. Volgens hem moeten artsen hierin beter ondersteund worden, aangezien dit aspect vaak ontbreekt in hun opleiding. Hij pleit voor een actieve betrokkenheid van artsen, samen met werkgevers en ziekenfondsen, om langdurige arbeidsongeschiktheid te verminderen. Het regeerakkoord wijst op een gedeelde verantwoordelijkheid. “Artsen moeten volgens het regeerakkoord definiëren wat een arbeidsongeschikte wel nog kan doen.”

De omgang met langdurig zieken is vaak nog een zoektocht: “Zelfs in onze eigen instelling is dat zo. Ik merk dat ook bij ons leidinggevenden twijfelen: wanneer zoeken we contact met een collega die thuiszit, wanneer niet? Het hangt van hun ziektebeeld af, natuurlijk. Maar in sommige gevallen kom je dat niet eens te weten.”

Performanter na burn-outsymptomen

Facon erkent ook de mentale gezondheidsproblemen onder langdurig zieken en spreekt uit eigen ervaring tijdens zijn periode als coronacommissaris in 2021. Toen kampte hij met slapeloosheid, angstproblemen en burn-outsymptomen, waarop zijn huisarts hem drie maanden thuis schreef. “Ik ben uiteindelijk eerder teruggekeerd. Ik zou zelfs durven te zeggen dat ik nu performanter ben”, klinkt het in De Tijd. Hij leerde zichzelf in die woelige periode beter kennen. Zo ziet hij zichzelf als ‘veeleisend, ambitieus en verantwoordelijk’, al wil hij op die periode niet blijven terugkomen. Hij gelooft dat terugkeer naar werk mogelijk is en dat artsen patiënten daarin beter kunnen begeleiden. 

Musk

Tot slot wijst hij op de noodzaak van een efficiëntere besteding van middelen en een duidelijke prioriteitstelling in de gezondheidszorg, waarbij artsen een sleutelrol spelen in het bewaken van doelmatige zorg. Wat de rol van de overheid betreft: die overheid noemde hij vroeger groot maar weinig sterk.

Maar Elon Musks departement voor overheidsefficiëntie (DOGE) vindt hij veel te radicaal. “Het beperkte begrip van wat een overheid is, stoort me. Musk ziet ambtenaren alleen maar als vijanden, als een te grote kostenpost. Een overheid laat zich niet als een bedrijf runnen.” Volgens hem kunnen voor een aantal zaken zoals strategische planning, projectmanagement of procesbeheer, methodes uit de privésector werken. “Maar een overheid gaat niet alleen over winst. Ze moet, in alle transparantie, het maatschappelijke belang dienen. Wie die realiteit niet erkent, zal niets verbeteren.”