In een steeds meer verbonden medische wereld is het gebruik van online agendasystemen door patiënten om huisartsen te raadplegen gemeengoed geworden. Deze ontwikkeling werpt een aantal gevoelige vragen op, waaronder de vraag of een arts een patiënt mag weigeren wiens globaal medisch dossier (GMD) door een andere arts wordt beheerd, als de afspraak louter voor het persoonlijk gemak van de patiënt wordt gemaakt.

Tijdens de vergadering van 23 maart 2024 heeft de nationale raad van de Orde der artsen belangrijke verduidelijkingen over dit onderwerp gegeven, waarvan de hoogtepunten hieronder worden samengevat.

1. Het recht van de patiënt op vrije artsenkeuze 
Eerst en vooral wijst de Orde erop dat patiënten een fundamenteel recht hebben op vrije artsenkeuze. Dit recht omvat ook de mogelijkheid om deze keuze te allen tijde te wijzigen. Wanneer een patiënt dus, om welke reden dan ook, beslist om een andere huisarts te raadplegen dan degene die houder is van zijn of haar GMD, moet deze keuze worden gerespecteerd. De redenen voor een dergelijke situatie zijn divers en kunnen volkomen legitiem zijn, variërend van de behoefte aan een second opinion tot een medisch noodgeval of de onmogelijkheid voor de gebruikelijke arts om de patiënt binnen een passend tijdsbestek te zien.

2. De verplichtingen van de huisarts
De medische wetgeving en de ethiek leggen de huisarts een aantal verplichtingen op ten opzichte van de patiënt: de wettelijke verplichting om bijstand te verlenen in geval van een pathologie die een dringende tussenkomst vereist. De garantie van de continuïteit van de zorg, wat inhoudt dat de arts die houder is van de GMD zich moet organiseren om binnen een redelijke termijn beschikbaar te zijn. De vervanging van collega's die verhinderd zijn en de deelname aan de continuïteit van de zorg zijn ook aspecten waarmee rekening moet worden gehouden. Deze verplichtingen bestaan naast het recht van de arts om zijn gezondheid en het evenwicht tussen werk en privéleven te bewaren.

3. De orde erkent dat wanneer een patiënt uitsluitend om redenen van persoonlijk gemak een andere huisarts wenst te raadplegen, met name wanneer de arts die houder is van het GMD binnen een redelijke termijn beschikbaar is, maar niet geschikt is voor de patiënt, de geraadpleegde arts de patiënt terecht mag weigeren. De arts-patiëntrelatie is gebaseerd op een wederzijdse, vrijwillige verbintenis, die de autonomie van elke partij moet respecteren. Artsen kunnen er daarom voor kiezen om deze relatie aan te gaan, te weigeren of te beëindigen, rekening houdend met hun ethische en wettelijke verplichtingen.

4. Praktische aanbevelingen
Om delicate situaties te vermijden, stelt de Ordre voor om de toegang tot online agendasystemen te beperken tot patiënten die de arts al kent of die houder zijn van een GMD. Voor onbekende patiënten kan voorafgaand telefonisch contact nodig zijn om de redenen voor de raadpleging te verduidelijken. Het doel van deze aanpak van de Orde is om het respect voor de keuzevrijheid van de patiënt te verzoenen met de ethische en organisatorische verplichtingen van de arts, en tegelijk het oordeelkundig gebruik van de beschikbare medische middelen te bevorderen.

> Lees het advies van de Orde