“De Brusselse ziekenhuizen staan voor enorme uitdagingen op een moment dat de basis van hun infrastructuurbeleid dateert van 15 of 20 jaar geleden. Een nieuw bouwschema is niet alleen noodzakelijk maar ook een strategische kans voor de Brusselse overheid om de zorgverlening te moderniseren en te verduurzamen”, stelt Dieter Goemaere (Gibbis). Dit is een duidelijke oproep aan de toekomstige regering om voldoende budget vrij te maken voor de modernisering van ziekenhuizen.

Ter herinnering: het laatste bouwschema van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie besloeg de periode 2009 tot 2022 en was gebaseerd op observaties van bijna twintig jaar geleden. "Sindsdien zijn de behoeften aan gezondheidszorg aanzienlijk veranderd. De universitaire ziekenhuizen, onder toezicht van de Vlaamse Gemeenschap en de Federatie Wallonië-Brussel, dateren uit de jaren 60 en staan op het punt om ingrijpend gerenoveerd of verbouwd te worden. Het Brusselse ziekenhuislandschap kan niet terugvallen op verouderde infrastructuur zonder in te boeten aan kwaliteit, toegankelijkheid en zijn voortrekkersrol als centrum van innovatieve expertise", analyseert Dieter Goemaere.

In mei 2024 kondigde de Brusselse minister van Volksgezondheid, Alain Maron, aan dat hij over een periode van 5 jaar 90 miljoen euro zou vrijmaken voor de Brusselse ziekenhuizen, maar het is aan de toekomstige regering om de portemonnee te trekken. Dieter Goemaere roept de partijen die onderhandelen over de begroting van de toekomstige Brusselse regering op om een veel hoger bedrag - ongeveer €475 miljoen over 5 jaar - uit te trekken voor de heropbouw van de gewestziekenhuizen. Dat is een aanzienlijk bedrag voor een gewest dat al een schuld heeft van 14 miljard. "De investering wordt gespreid over een periode van 20 jaar. Er is een multiplicatoreffect. Voor elk miljoen dat vrijkomt, creëren we een investeringscapaciteit van 20 miljoen euro", relativeert Dieter Goemaere. "We moeten investeren in de ziekenhuissector in Brussel. Ter vergelijking: de bouwplanning voor Waalse ziekenhuizen bedraagt 1,8 miljard euro.

Een duidelijke strategische richting
Goemaere is van mening dat de Brusselse ziekenhuizen zonder de juiste infrastructuur in een heringericht ziekenhuislandschap geen gelijke tred zullen kunnen houden met de ontwikkelingen in de gezondheidszorg: een groeiende en vergrijzende bevolking, kortere en intensievere opnames, meer nadruk op samenwerking met de eerstelijnszorg, integratie van nieuwe technologie en medische apparatuur, groei van chronische ziekten en geestelijke gezondheidszorg, enz.

Volgens Gibbis moet de Brusselse regering een duidelijke strategische richting geven via het bouwschema door, in overleg met de sector, prioriteiten te stellen voor de komende 20 tot 30 jaar.

Hij somt een aantal strategische prioriteiten op:

• Een goede spreiding van het zorgaanbod in de regio, rekening houdend met de bevolkingsdichtheid en mobiliteitsuitdagingen.
• Doorgaan met de concentratie van niet-planbare zorg en de transformatie van bepaalde ziekenhuislocaties in gespecialiseerde klinieken om de zorg efficiënter te organiseren.
• Acute zorgcapaciteit transformeren naar zorgcapaciteit voor chronisch ziekten, geestelijke gezondheidszorg en dag- en thuisopname.
• Ziekenhuisgebouwen duurzamer maken

“Ziekenhuizen moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen door deze politieke richtlijnen om te zetten in concrete strategische zorgplannen die binnen de sector op elkaar zijn afgestemd”, raadt Dieter Goemaere aan.

Daarnaast vraagt de versnippering van bevoegdheden in Brussel om een gezamenlijk strategisch plan dat ook rekening houdt met de nieuwe organisatie van de eerstelijnszorg. “Alleen door intercommunautaire samenwerking zullen de Brusselse ziekenhuizen hun leidende rol als expertisecentrum voor patiënten in heel België kunnen behouden.”

Investeren kost minder dan uitstellen
De nieuwe financieringssystemen bieden investeringsmogelijkheden over langere periodes, van 20 tot 25 jaar, ondanks de budgettaire beperkingen. “Toch dreigt de Brusselse regering de nodige investeringen uit te stellen, wat uiteindelijk meer zal kosten omdat te weinig investeren zal leiden tot een daling van de kwaliteit en de toegankelijkheid en een vermindering van de capaciteit van Brussel als centrum van gezondheidszorg voor alle Belgen”, analyseert de chief economist van Gibbis. Moeten we eraan herinneren dat 36% van de patiënten in Brusselse ziekenhuizen afkomstig is uit andere regio's? "Net zoals Brussel een open economie is die goed is voor 17,4% van het Belgische BBP, maar slechts 10% van de bevolking vertegenwoordigt, zo moeten ook de Brusselse ziekenhuizen zich blijven positioneren als nationaal gezondheidscentrum ten dienste van alle Belgen. Investeren in de Brusselse ziekenhuisinfrastructuur is investeren in de gezondheid van elke Belg."