Naar aanleiding van zijn nieuwe boek 'De Wetstrijd' en het volgende symposium van de Dodoenskring Mechelen publiceert voormalig vicevoorzitter van de Orde der Artsen, Ivo Uyttendaele, het volgende opiniestuk over euthanasie.

De enorme vooruitgang in de geneeskunde kon niet voorkomen dat het aantal ondraaglijk en uitzichtloos lijdenden in de Lage Landen voortdurend toeneemt: merkwaardige paradox. Dit is een recent fenomeen: euthanasie, in wisselende betekenissen van het woord heeft altijd bestaan maar achtduizend op een jaar in de Lage Landen had geen enkele begrafenisondernemer ooit durven dromen.

Daarover schreef filosoof en verpleeghuisarts Bert Keizer, in Nederland niet weg te denken uit het debat over euthanasie, in het NRC van 17-18 februari 2018 :”Het leek een goed idee om mensen die misschien nog slechts een paar akelige dagen te leven hadden eerder uit hun lijden te verlossen. Die eis van terminaal zijn werd algauw opgegeven…” waarna  Keizer het heeft over chronische zieken, mensen met een stapeling van ouderdomsklachten, psychiatrische patiënten en dementerenden, hoogbejaarden  die niets meer op het menu hebben  en jongeren die tot dezelfde vaststelling komen.

Keizer  besluit: ”Toe maar, het kan niet op… Als we één ding geleerd hebben  in euthanasieland, dan is het wel dat voorbij elke streep die we trekken onmiddellijk een nieuwe categorie opduikt die zich eveneens geschikt acht voor een door de gemeenschap goedgekeurde overdosis. Het is een eindeloos verhaal en ik ben benieuwd naar de volgende groep kandidaten die zich aanmeldt”. Een hellend vlak? Sommigen zeggen van niet.

Voorkomen van doodsangst?

Ook in België worden verzoeken om euthanasie ingewilligd bij de allereerste tekenen van dementie daar het vooruitzicht op aftakeling als oorzaak van een ondraaglijk en uitzichtloos lijden wordt aanvaard. Op grond van dezelfde redenering zou een verzoek om euthanasie omwille van het genetisch bewijs dat men chorea van Huntington gaat krijgen ook moeten ingewilligd worden daar het vooruitzicht even erg is als bij het verschijnen van de eerste tekenen van dementie: een langer tijdsinterval kan niet de essentie in de redenering zijn.

Het is de vraag of euthanasie kan, bij lijden veroorzaakt door een genetisch vaststaand vooruitzicht op  vreselijke ellende, zoals borsten, eileiders en ovaria op verzoek weggenomen worden bij een ongunstige genetische code. Euthanatofielen zullen zeggen dat dit moet kunnen maar euthanatofoben zullen zich afvragen  of angst voor wat komen gaat als aanvaardbare grond  voor euthanasie  inhoudt dat doodsangst straks volstaat? Nooit werd onderzocht of het voorkomen van doodsangst bij sommigen niet de basale drijfveer voor euthanasie is : niet alleen de uitvaart regelen maar ook het uur van de dood.( Bizar toeval is dat de Federale Commissie Euthanasie eist dat op het document van aangifte niet alleen de dag maar ook het uur van de euthanasie wordt vermeld.)

Stapeling van ouderdomsklachten

Ander fenomeen in de cascade van Keizer is dat een stapeling van ouderdomsklachten  als oorzaak van ondraaglijk en uitzichtloos lijden wordt aanvaard. In Nederland is dit verdedigbaar daar de Nederlandse wet helemaal niet zegt dat het lijden door een ernstige, medisch uitzichtloze  ziekte dient veroorzaakt te zijn, wat de Belgische wet wel doet. Binnen de Federale Commissie werd daarover herhaaldelijk gediscussieerd en bij stemming  beslist dat euthanasie op grond van ondraaglijk lijden door een samengaan van kwalen op hoge leeftijd moet kunnen. De som van een aantal kwaaltjes is volgens de Commissie een ernstige ziekte zoals vroeger bij het voetballen op het kerkplein zeven hoekschoppen een penalty waren.

Ondraaglijk lijden moet elke verzoeker om euthanasie als reden opgeven en de arts moet nagaan of dat klopt maar de slogan overheerst: wie ben ik om daarover te oordelen, ik ben god niet. Nochtans is de arts wel god, hij beslist over leven en dood, maar in goddeloze tempels mag dit niet worden gezegd.

Ook moet de verzoeker verklaren dat het ondraaglijk lijden door een ziekte veroorzaakt is en volgens een Nederlandse commissie van wijzen volstaat een rokershoest wel voor euthanasie maar niet arbeidsongeschiktheid wegens ziekte.

Uitzichtloosheid was aanvankelijk het terrein van de wetenschap maar nu domineert de zinssnede uit de wet ”met de patiënt tot de overtuiging komen”, zodat het vinden van een arts die een zinnige therapie zinloos vindt als men behandelingen zat is, de oplossing is: de autonomie  van de patiënt is bepalender dan de kunst van het genezen.

De vrije interpretatie van een liberale wet met enkel een symbolische controle op de uitvoering heeft de artsen mateloos veel macht gegeven zodat het tijd wordt om “de broze mens”* tegen potentieel machtsmisbruik te beschermen.

*causerie van prof. Awee Prins  op 29 sept te Mechelen zie www.dodoens.be

Naar aanleiding van het verschijnen van het boek De Wetstrijd van Ivo Uyttendaele organiseert de Mechelse Geneeskundige Kring Dodoens vzw in overleg met hem een minisymposium waarop u, uw partner en vrienden van harte uitgenodigd worden.

Zondag 29 september 2019, 14u

Congrescentrum De Kleiput

PZ Duffel

Inschrijvingen ten laatste op 23/09: secretariaat@dodoens.be met vermelding van aantal personen plus storting 10 euro pp zonder boek, 25 euro met boek op rekeningnummer BE03 4061 0826 9184 van Dodoens.

Accreditering aangevraagd.

Meer info over het boek vindt u ook op de facebookpagina van uitgever Garant.

> Lees ook: Nederlandse euthanasietestcase 'op kap van arts'