Mensen met kanker kiezen voor de best mogelijke zorg, zelfs als dat betekent dat ze ver moeten reizen. Dat blijkt uit een vandaag gepubliceerd onderzoek van Kom op tegen Kanker (KOTK) bij 1.250 kankerpatiënten en hun naasten. Bij de keuze voor een ziekenhuis is de doorverwijzing van de arts de belangrijkste factor. Daarnaast spelen de reputatie van het zorgteam, de kwaliteit van het ziekenhuis en eerdere ervaringen een cruciale rol.

Maar liefst 90 procent van de kankerpatiënten is bereid om een uur te reizen voor een eenmalige behandeling in een referentiecentrum. 77% wil zelfs tot anderhalf uur afleggen. Voor herhaalde behandelingen is nog steeds 70% bereid een uur te reizen.

"Wetenschappelijk onderzoek bewees al dat het bundelen van complexe zorg de overlevingskansen vergroot en de levenskwaliteit verbetert. Maar tot nu toe wisten we niet hoe de patiënten hier zélf over denken", zegt Ward Rommel van KOTK.

Mogelijke nadelen beperkt

De bevraagde patiënten tonen veel vertrouwen in referentiecentra, omdat ze denken dat die beter beantwoorden aan hun specifieke zorgbehoeften (80%). Tegelijkertijd is hun inschatting dat mogelijke nadelen beperkt blijven. Slechts een kleine groep (27%) maakt zich zorgen over minder contact met de huisarts of een verlies aan persoonlijke zorg. 

Naast een betere medische zorg biedt een referentiecentrum nog voordelen. Zo vindt ruim driekwart het waardevol dat ze in deze centra een grotere kans hebben om lotgenoten te ontmoeten. Ze geloven ook dat de niet-medische zorg, zoals die van kinesisten, psychologen, sociaal werkers en diëtisten, in referentiecentra beter afgestemd is op hun specifieke behoeften dan in een algemeen ziekenhuis (67%).

Gerichte maatregelen om drempels weg te nemen
Hoewel een groot aantal patiënten via de arts hun weg vindt naar een referentiecentrum, kan hun bereidheid nog verder toenemen dankzij enkele maatregelen. Zo vindt 70% van de bevraagde patiënten het voordelig als afspraken en behandelingen zoveel mogelijk op dezelfde dag en direct na elkaar gepland worden.

Zo’n 6 op de 10 patiënten (59%) ziet het als een voordeel dat ze voor reguliere zorg dichter bij huis terechtkunnen, en enkel voor gespecialiseerde onderzoeken en behandelingen een verdere verplaatsing maken. Ook blijft betaalbaar en toegankelijk ziekenvervoer voor veel patiënten (57%) een must. Opmerkelijk is dat een deel van de bevraagden die in eerste instantie niet bereid was om in te gaan op een doorverwijzing, mits een aantal van deze maatregelen er toch iets meer open voor staat (22-39%).

KOTK roept beleidsmakers op om dringend werk te maken van de referentiecentra, zodat elke patiënt de best mogelijke zorg krijgt.

Ontslagnemend minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) is dat pad al even ingeslagen. "Deze studie bevestigt onze ingeslagen weg", zegt hij. "De studie laat duidelijk zien dat mensen met kanker vooral zo goed mogelijk behandeld worden en dat de afstand die ze voor de beste behandeling willen afleggen amper een rol speelt. De komende jaren wil ik dan ook dit beleid consequent verderzetten en waar nodig versterken zodat we alle patiënten in dit land, met een aandoening waar concentratie van de zorg aangewezen is, de absolute garantie bieden dat ze de allerbeste zorg krijgen."

Toch valt ook deze opmerking te horen van een expert: "Wat doe je met het gegeven dat ouderen en financieel minder krachtige mensen minder de neiging hebben om zich te verplaatsen voor hun behandeling? Zij zijn bij uitstek de groep die een beroep moet doen op derden (familie, kennissen,…) om zich te laten vervoeren. Daarnaast stelt zich in België een gigantisch mobiliteitsprobleem dat de verplaatsingen aanzienlijk bemoeilijkt. Verder blijf ik op mijn honger zitten dat de focus vaak exclusief op chirurgische expertise gelegd wordt en dat nazorg en diagnostiek wel lokaal kan. Ook voor die onderdelen geldt een schalingseffect."