Griepvaccinatie is cruciaal voor ouderen, mensen met onderliggende gezondheidsproblemen en zwangere vrouwen. Vorig jaar liet slechts de helft van de 65-plussers een prik zetten, ver onder het doel van 75 procent van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Dat moet beter, zeggen experts woensdag op een persconferentie van huisartsenvereniging SSMG, waar ook viroloog Marc Van Ranst zijn licht liet schijnen over het komende griepseizoen.

Vanaf half oktober kunnen 65-plussers, personen met onderliggende gezondheidsproblemen zoals diabetes, hart- of longaandoeningen, maar ook zwangere vrouwen, zich laten vaccineren tegen de griep bij hun huisarts of apotheker. "Vaccinatie is van essentieel belang, niet alleen voor de meest kwetsbaren maar ook voor hun nauwe contacten", zegt Aurore Gi rard, ondervoorzitter van de Franstalige huisartsenvereniging SSMG. 

In 2023 lieten slechts 50,7 procent van de 65-plussers en 43,4 procent van de mensen met chronische ziekten zich vaccineren tegen influenza, blijkt uit een studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Bij de 18- tot 45-jarigen was dat zelfs maar 15 procent. De vaccinatiegraad bij ouderen is ver verwijderd van het doel van 75 procent van de WHO. Tussen 2013 en 2023 stabiliseerde het aantal griepprikken bij hoogrisicogroepen, ondanks een tijdelijke verhoging tijdens de coronapandemie.

"De manier om die cijfers op te krikken, is informeren over de vaccinatiecampagne en misverstanden over vaccins uit de wereld te helpen", zegt viroloog Marc Van Ranst.

Voor komend griepseizoen kijken virologen naar Australië, waar het seizoen al voorbij is. "Australië kende een intense start en een aanzienlijke piek in juni 2024", zegt Van Ranst. "De dominante griepstam was type A, met zowel A/H3N2 als A/H1N die circuleerden."  In veel mindere mate deed ook de stam B/Victoria de ronde. Door de coronamaatregelen die tijdens de winter van 2020-2021 werden genomen is de vierde griepstam die ook bij ons circuleert, B/Yamagata, volledig weggevallen.

De samenstelling van het vaccin bij ons is vergelijkbaar met die op het zuidelijk halfrond - en dus Australië - en dat is een goed teken voor de bescherming, aldus Van Ranst. Het vaccin beschermt tegen alle vier de stammen.

"Met de griepvaccinaties willen we de meest kwetsbare mensen beschermen. Daarnaast willen we ook de druk op onze gezondheidszorg verminderen tijdens de altijd drukke herfstperiode, wanneer heel wat luchtweginfecties circuleren."

Begin deze week bleek dat het gemeten niveau van deeltjes van het coronavirus opnieuw stijgt in het Leuvense afvalwater. Toch moeten ons niet meteen grote zorgen maken, aldus Van Ranst. "De omikronvariant blijft circuleren, die is erg goed aangepast aan mensen. De piek komt meestal rond november, die van griep eerder eind december of in januari." De Vlaamse vaccinatiecampagne tegen corona is gestart op 23 september.

Vorig jaar kende België een griepseizoen van matige intensiteit maar met een opmerkelijke duur van elf weken, een maand langer dan normaal. De piek werd bereikt eind januari 2024, wanneer het aantal ziekenhuisopnames sterk toenam. 

Ongeveer 550.000 mensen, of 5 procent van de Belgische bevolking, raakten besmet met influenza. In België wordt geschat dat één op de 1.000 mensen die besmet zijn met de griep, complicaties ontwikkelt die leiden tot ziekenhuisopname.  "Met de vaccinatiecampagne in oktober/november willen we hierop anticiperen", zo zegt Girard.

Er worden in totaal zowat 2 miljoen griepvaccins gezet in een gemiddeld griepseizoen. Zonder terugbetaling kost een griepvaccin 17,42 euro, met terugbetaling ongeveer 10 euro en met een verhoogde tegemoetkoming ongeveer 3 euro. Die bedragen kunnen verschillen naargelang het ziekenfonds.