Het aantal tuberculosepatiënten zal wereldwijd, en dus ook in België, stijgen door de toename van de armoede. Daarvoor waarschuwt Damiaanactie, daags voor Wereldtuberculosedag. De hulporganisatie vreest dat de situatie alleen nog maar zal verslechteren door de stijgende energieprijzen, de gevolgen van de coronacrisis en de vluchtelingenstromen.

Tuberculose (TBC) is na COVID-19 de meest dodelijke infectieziekte. Jaarlijks krijgen wereldwijd 10 miljoen mensen te horen dat ze tuberculose hebben en sterven 1,4 miljoen mensen aan de ziekte. 

Uit cijfers van de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding (VRGT) blijkt dat in 2020 in België 830 nieuwe tuberculosegevallen zijn opgespoord. Dat zijn er 138 minder dan in 2019. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is die daling geen goed nieuws, want dat betekent dat door de coronacrisis minder mensen zich hebben kunnen laten testen, stelt Damiaanactie. "Dat is zeer zorgwekkend, zeker als je weet dat wereldwijd een persoon op de vier een slapende besmetting meedraagt", zegt Tine Demeulenaere, medisch adviseur bij Damiaanactie.

Het is vooral de multiresistente variant die de organisatie zorgen baart, zeker nu miljoenen mensen op de vlucht zijn vanuit Oekraïne. "In Oekraïne zijn in vergelijking met België meer mensen besmet met de multiresistente variant van tuberculose", verklaart Demeulenaere. "Dit betekent dat de patiënten met andere medicijnen moeten behandeld worden dan bij een gewone besmetting. De kans bestaat dus dat we ook in België meer gevallen van resistente tuberculose zullen krijgen."

Het is volgens de organisatie dus cruciaal om waakzaam te blijven en geregeld medische screenings te doen. Die screenings gebeuren in ons land al onder meer door Fedasil, met de hulp van de Belgische partners van Damiaanactie: de VRGT en de Fonds des Affections Respiratoires (Fares).

Verder is degelijke huisvesting essentieel voor een snelle en doeltreffende behandeling van patiënten. In Brussel doneert Damiaanactie fondsen aan BELTA, de koepel van de VRGT en de Fares, waarmee dakloze tuberculosepatiënten tijdens hun moeilijke langdurige behandeling gehuisvest kunnen worden. Dat project is volgens Damiaanactie een succes. 

Om volledig te genezen van gewone tuberculose moeten patiënten zes maanden lang een behandeling volgen. Die bestaat uit het slikken van medicatie. De standaardbehandeling voor multiresistente tuberculose duurt negen maanden.

"De grootste sociale determinant van tuberculose is armoede en ongelijkheid, zowel nationaal als internationaal. De stijgende energieprijzen, de economische impact van covid, oorlog, klimaatverandering zullen zeer waarschijnlijk een impact hebben op het aantal gevallen van tuberculose", legt Wouter Arrazola de Oñate, medisch directeur van BELTA-VRGT, uit. "De grootste risicogroep zijn mensen die in armoedige levensomstandigheden moeten leven, met overlevingsstress of ontberingen door bijvoorbeeld een vluchtverhaal of uitbuiting."

Het kost geld om aan iedereen de juiste zorg te bieden. "Er is ook pragmatische flexibiliteit en politieke wil nodig, maar het blijft kostenefficiënt om dit te doen", stelt Arrazola de Oñate nog.

Sinds 2010 kon Damiaanactie wereldwijd bij zo'n 2,5 miljoen mensen tuberculose opsporen, wat overeenkomt met tussen de 200.000 en 300.000 gevallen per jaar. In 2020 heeft Damiaanactie bij 220.630 personen de diagnose van tuberculose vastgesteld. Tegelijk heeft de organisatie 210.935 tuberculosepatiënten kunnen genezen.