Radioactieve stoffen die vrijkomen bij een ongeluk in een kerncentrale. Zo'n incident zou volgens de jongste risicoanalyse van het Nationaal Crisiscentrum de grootste impact hebben in België, al is de kans dat het zover komt "zeer laag".

Aan de nieuwe nationale risicoanalyse werkten 160 experten van 140 instellingen mee. Zij beoordeelden 118 risico's op basis van hun waarschijnlijkheid en impact op mens, maatschappij, milieu en financiën in de komende drie jaar. Daarbij identificeerden ze 29 'sleutelrisico's'.

Het sleutelrisico met de grootste gevolgen is volgens het rapport een incident in een kerncentrale waarbij radioactieve stoffen vrijkomen. De kans op zo'n extreem voorval wordt als zeer laag ingeschat, "gelet op de vele beschermings- en veiligheidsmaatregelen", maar de impact zou wel "zeer hoog" zijn: gewonden, terminaal zieken, straling die het getroffen gebied onbewoonbaar maakt.

Ook de verstoring van de oliebevoorrading - door bijvoorbeeld een conflict in een olieproducerende regio - kan gepaard gaan met een zeer hoge, vooral maatschappelijke en economische impact op ons land. "De financiële impact is niet te onderschatten", luidt het. "Dit kan leiden tot een aanzienlijke vermindering van de economische activiteit." Het risico wordt wel als laag ingeschat.

Voorts ziet het Crisiscentrum bijvoorbeeld nog aanvallen op faciliteiten die met chemische, biologische, radiologische, nucleaire en explosieve stoffen werken als een bedreiging met een mogelijk hoge impact, maar lage waarschijnlijkheid.

Ook oorlog valt in die categorie, waarbij het Crisiscentrum er met name rekening mee houdt dat ons land via de NAVO betrokken zou kunnen worden in een internationaal gewapend conflict. "Ingezette militairen lopen gevaar, maar ook de aanvoer van voedsel, grondstoffen en energiebevoorrading kan gecompromitteerd worden. Op financieel vlak zal de overheidsschuld toenemen en zijn financiële schokken mogelijk. Een instroom van mensen uit oorlogsgebied die internationale bescherming behoeven, is ook zeer waarschijnlijk", licht het rapport de mogelijke hoge impact toe.

Waarschijnlijker is dan weer bijvoorbeeld spionage. De kans dat buitenlandse actoren gevoelige informatie verkrijgen die de militaire, diplomatieke of economische belangen van België schaden, "is reëel", luidt het. Een ook de impact kan hoog zijn, met zowel directe als indirecte gevolgen in alle aspecten van de samenleving.

Ook gezondheidsrisico's liggen op de loer. Zo schat het rapport het risico op besmettelijke ziektes als hoog in, terwijl het de impact als gemiddeld inschaalt. Vooral de menselijke tol kan daarbij hoog zijn - met veel doden en zieken - en die kan op zijn beurt ook weer de economie schaden, is de redenering.

Het waarschijnlijkste risico is de verstoring van digitale infrastructuur, zoals mobiele netwerken en het internet, maar gaat wel gepaard met een lage impact. Korte onderbrekingen van telecomdiensten zijn "vrij waarschijnlijk" en kwamen in het verleden al geregeld voor. De gevolgen zijn beperkt. "De impact van zo'n verstoring is vooral van maatschappelijk en financiële aard", luidt het.

Ook de kans op overstromingen is hoog. De impact van verschillende soorten overstromingen kan uiteenlopend zijn, maar de algemene impact wordt als laag tot zeer laag ingeschat. Het Crisiscentrum merkt wel op dat overstromingen ook kunnen bijdragen aan andere risico's, zoals incidenten waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen. "Daarom mag schade aan beschermde infrastructuur, vooral dijken, niet over het hoofd worden gezien."

Het Crisiscentrum waarschuwt dan ook voor dergelijke watervaleffecten die kunnen leiden tot polycrisissen. Daarbij ontwikkelen risico's in verschillende domeinen zich tegelijk en kunnen ze elkaar beïnvloeden en versterken.

Tot slot neemt het rapport ook de risico's verbonden aan de klimaatverandering onder de loep, niet voor de komende drie jaar, maar voor de jaren na 2050. De opwarming van de aarde verhoogt met name het risico op een hogere verspreiding van invasieve diersoorten, dijkbreuken, kusterosie, drinkwaterverontreiniging, en oorlogen in en vluchtelingenstromen uit gedestabiliseerde regio's.