Vorig jaar boekten de AZ’s een lichte verbetering in hun financiële resultaten. Op een totale omzet van 16,1 miljard euro realiseerden ze een courant resultaat van 76,7 miljoen euro, of 0,48 procent op hun omzet. In 2018 bedroeg het courant resultaat 30,4 miljoen. De winst van 2019 blijft echter flinterdun en zoals steeds wordt die vooral gegenereerd door apotheek en artsen. Dat blijkt uit het nieuwe Maha-rapport over de financiële situatie van de algemene ziekenhuizen.
Ook voor de Covid-19-crisis losbarstte, was de financiële situatie van de ziekenhuissector al onrustwekkend. De fragiele financiën van de Belgische ziekenhuizen in 2019, in pre-covidtijden, maken het voor hen onmogelijk om de huidige budgettaire gevolgen van Covid-19 op te vangen. Structurele hervormingen graag, luidt eens te meer het verzoek.
Van de 87 bestudeerde AZ’s draaiden 30 ziekenhuizen met verlies, een derde dus. Dit is een realiteit die het Maha-rapport al jarenlang optekent. Slechts 17 van de 87 hadden een courant gezond resultaat van meer dan 2 procent op de omzet. Bijkomend onderzoek van De Tijd toont aan dat van de 30 verlieslatende ziekenhuizen er slechts tien in Vlaanderen liggen.
Ook de cashflow is zo’n maatstaf. In 2019 hadden 16 ziekenhuizen onvoldoende cashflow om schuld terug te betalen die vervalt tijdens het boekjaar. Eén instelling had een negatieve cashflow. Een lichte verbetering tegenover 2018. Toen kenden 18 ziekenhuizen te weinig cashflow, waarvan 2 met een negatieve cashflow.
De Vlaamse ziekenhuizen hebben een betere solvabiliteit en schuldgraad dan hun Waalse en Brusselse collega's, maar dat heeft volgens Belfius te maken met 'historische verschillen'. Verschillen die weliswaar al jarenlang historisch zijn. Onderzoek van De Tijd geeft aan dat vorig jaar alleen al de Brusselse en Waalse ziekenhuizen voor 19 miljoen in het rood gingen. De Vlaamse ziekenhuizen samen zouden dan weer 96 miljoen winst geboekt hebben.
Apotheek en artsen
De omzet steeg bijna evenveel als in 2018, met 5 procent tot 16,13 miljard. Daar leveren de farmaceutische producten een belangrijke bijdrage. Vorig jaar steeg deze omzet met 11,4 procent naar 3,08 miljard. De afgelopen jaren groeiden deze inkomsten significant: waar ze in 2015 nog 15 procent van de totale omzet in een ziekenhuis bedroegen, zijn ze geëvolueerd naar 19,1 procent van de omzet in 2019. Deels ligt dat aan de innovatieve behandelingen in kankerbestrijding.
De winstmarge in de apotheek draagt ook steeds meer bij aan het resultaat van de ziekenhuizen. Dat geldt ook voor de medisch-technische diensten zoals radiologie. Consultaties en verplegingsactiviteiten zijn dan weer verlieslatend.
De honoraria van de artsen zijn ook een belangrijke motor van de omzet in een ziekenhuis. Met een omzet van 6,57 miljard euro realiseren ze een stijging van 4,4 procent in 2019. Hiervan wordt door de ziekenhuizen 4,03 miljard doorgestort aan de artsen.
Gezonde balansen
De financiële balansen van de ziekenhuizen zijn over het algemeen gezond te noemen, met een eigen vermogen zonder investeringssubsidies van 23,6 procent, licht beter dan in 2018 (23,1%). Het richtcijfer ligt hier op 20 procent.
Globaal steeg de schuldpositie in 2019 naar 7,52 miljard, een stijging met 3 procent (+219 miljoen euro). In die context is het absoluut noodzakelijk dat de ziekenhuizen voldoende cashflow genereren om deze schulden te kunnen aflossen.
Dirk Gyselinck, lid van het directiecomité van Belfius: “Gezondheid vormt de hoeksteen van een welvarende economie. Maar om ervoor te zorgen dat ziekenhuizen een sterk zorgaanbod kunnen blijven aanbieden, lijkt een structurele hervorming van hun financiering essentieel. Alleen dan behouden ze voldoende slagkracht. Want er wachten hen een hoop uitdagingen.”
Lees ook: Farmacie duikt met minstens 7,2% in het rood, honoraria zeker met 16,7% achteruit.
