Na de afname van invasieve pneumokokkenziekte (IPD) tijdens COVID-19, werd in 2023 opnieuw een hoger aantal IPD-isolaten (n=1750) geanalyseerd in het Nationaal Referentiecentrum (NRC), in vergelijking met gevallentellingen van alle voorgaande jaren sinds 2012. Dat meldt Prof. Stefanie Desmedt van het NRC, microbioloog UZ Leuven.
In 2024 ontving het NRC een uitzonderlijk hoog aantal IPD-isolaten, om precies te zijn 2120 gevallen, waarmee alle records werden gebroken (figuur 1).
Figuur 1: Evolutie van het aantal IPD-isolaten ontvangen in het NRC van 2015 tot 2024. Alleen invasieve S. pneumoniae isolaten (bijv. specimen types bloed, CSF, ..) werden beschouwd.
Gedurende het hele jaar werden hogere maandelijkse tellingen gezien in vergelijking met pre-COVID-jaren (rapport S. pneumoniae 2024 Q1-Q2), met een uitzonderlijk hoog aantal IPD-isolaten voor december, meer dan 340 stammen, wat het hoogste maandelijkse aantal gevallen was sinds het begin van de surveillance.
In bijna alle leeftijdsgroepen werd een toename van IPD-tellingen waargenomen in 2024 vergeleken met 2023, behalve bij kinderen <1 jaar. Vergeleken met 2023 werd de meest uitgesproken toename in het aantal gevallen waargenomen bij 2-4-jarigen (van 52 naar 71 gevallen, +37%) en 65-84-jarigen (van 603 naar 806 gevallen, + 34%). Serotype 12F dook op (van 134 stammen in 2023 naar 310 stammen in 2024) in alle leeftijdsgroepen en werd het meest prevalent serotype verantwoordelijk voor bijna 15% van alle IPD-gevallen (in vergelijking met 7% in 2023).
In mindere mate, maar ook verantwoordelijk voor een (bijna) verdubbeling van het aantal gevallen, doken de serotypen 14, 9N en 24F op in 2024. Het aantal gevallen van andere predominante serotypen (bijv. serotype 8, 3, 4 en 19A) bleef daarentegen in lijn met 2023.
Als het gaat om de plaats van isolatie, zagen we dat de toename van IPD-stammen voornamelijk gedreven wordt door een toename van stammen geïsoleerd uit bloedkweken. Hoewel er ook een toename in klinische diagnose van pneumokokkenmeningitis werd waargenomen van 108 gevallen in 2023 tot 130 gevallen in 2024.
Wanneer we ons richten op de 344 IPD-gevallen die in december 2024 werden gedetecteerd, staat ook serotype 12F op de eerste plaats (17,4%), gevolgd door serotypen 8 en 3 met respectievelijk 14% en 12%. We zagen in december 2024 dezelfde leeftijdsverdeling als voor het hele jaar 2024. Ook het begin van 2025 wordt gekenmerkt door een uitzonderlijk hoog aantal gevallen van IPD, met al 193 invasieve pneumokokkenstammen uit 2025 ontvangen in het NRC (gegevens 20 januari 2025).
Nader onderzoek naar deze ontwikkeling is aan de gang bij het NRC, maar we kunnen concluderen dat een meerderheid van de IPD-gevallen in 2024 theoretisch voorkomen zou kunnen worden, aangezien meer dan 70% van de IPD-gevallen in 2024 werd veroorzaakt door serotypen die zijn opgenomen in het 20-valente pneumokokkenconjugaatvaccin. Dit onderstreept de noodzaak van een bredere implementatie van pneumokokkenvaccinatie met vaccins met een hogere valentie in België.
