Aan de vooravond van de Wereld Suïcidepreventiedag op 10 september onthult een eind augustus gepubliceerd onderzoek een verontrustend cijfer: het zelfmoordpercentage onder vrouwelijke artsen ligt 76% hoger dan onder de algemene bevolking. Een bevestiging van een trend die eerder al aan het licht kwam.

Een recente studie die eind augustus werd gepubliceerd in de *British Medical Journal* door onderzoekers van de Universiteit van Wenen onthult een alarmerend cijfer: vrouwelijke artsen hebben een zelfmoordpercentage dat 76% hoger ligt dan dat van de algemene bevolking. Deze meta-analyse, gebaseerd op 39 onderzoeken uitgevoerd in 20 verschillende landen, toont een opvallende genderongelijkheid in het beroep, ondanks een wereldwijde neerwaartse trend in zelfdoding.
In 2019 veroorzaakte suïcide wereldwijd meer dan 700.000 doden, goed voor meer dan één op elke 100 sterfgevallen. Het wereldwijde voor leeftijd gecorrigeerde zelfmoordcijfer werd geschat op 9 per 100.000 inwoners, maar dit cijfer verschilt aanzienlijk tussen landen, met cijfers die variëren van minder dan 2 tot meer dan 80 per 100.000. Terwijl het totale aantal zelfdodingen sinds 2000 met 36% is gedaald, hebben sommige landen zoals de Verenigde Staten en Brazilië een vergelijkbare stijging gezien.
Risicovol beroep, vooral voor vrouwen
Mannelijke artsen hebben een relatief 'stabiel' zelfmoordcijfer vergeleken met de algemene bevolking. Dat percentage blijft echter 81% hoger dan voor andere beroepen met een vergelijkbare sociaaleconomische status. Voor vrouwelijke artsen is de situatie nog zorgwekkender. Het onderzoek laat een veel hoger zelfmoordpercentage zien dan bij andere vrouwen in de bevolking.
Historisch gezien is geneeskunde altijd al een beroep geweest dat wordt geassocieerd met een verhoogd suïciderisico. Al in 1903 werd er in een hoofdartikel in JAMA op gewezen dat artsen in de Verenigde Staten een hoger zelfmoordrisico hadden dan de algemene bevolking. Sindsdien hebben talrijke studies deze bevinding bevestigd. Een meta-analyse uit 2004 gaf al aan dat vrouwelijke artsen een bijzonder hoog zelfmoordsterftecijfer hadden. “Deze gegevens bevestigen gewoon wat we al tientallen jaren weten: de druk in dit beroep is enorm en vrouwen betalen een zware prijs,” merkt een van de auteurs van de studie op.
Complexe verklaringen
De oorzaken van deze oververtegenwoordiging van zelfdoding onder vrouwelijke artsen zijn moeilijk met zekerheid vast te stellen. De onderzoekers suggereren dat de toenemende aanwezigheid van vrouwen op een gebied dat van oudsher gedomineerd werd door mannen, een rol zou kunnen spelen. “Sommige gegevens wijzen erop dat de verdeling van mannen en vrouwen in een beroep van invloed is op de beschikbaarheid van ondersteuning op de werkplek en op het emotionele welzijn, met hogere niveaus van ondersteuning in gemengde beroepen dan in overwegend mannelijke beroepen,” leggen ze uit.

Daarnaast heeft de Covid-19 pandemie de risicofactoren verergerd. “De pandemie heeft artsen onder druk gezet, waardoor het aantal gevallen van depressie en burn-out is toegenomen, twee belangrijke factoren bij zelfmoord”, legt het onderzoek uit. 

Dringende noodzaak van meer preventie
De onderzoekers onderstrepen het belang van het intensiveren van preventiemaatregelen, vooral voor vrouwen. “Het is absoluut noodzakelijk dat we de psychologische ondersteuningssystemen in de medische wereld verbeteren, vooral voor vrouwen, van wie de geestelijke gezondheid maar al te vaak wordt verwaarloosd”, concluderen ze. Hoewel het aantal zelfmoorden wereldwijd daalt, is het duidelijk dat sommige delen van de bevolking nog steeds risico lopen.

Wie vragen heeft over zelfdoding, kan terecht op het nummer 1813 of op www.zelfmoordlijn1813.be.

> Actieplan Suïcidepreventie mikt op daling met 10% tegen 2030

> Zelfmoordcijfers dalen, behalve bij jonge vrouwen

> Werelddag suïcidepreventie op 10 september roept op om in gesprek te gaan