De revalidatieartsen van het UZ Gent willen dat het dragen van een fietshelm verplicht wordt in België. De artsen doen die oproep donderdag naar aanleiding van de dag van de fietshelm (9 april). Vlaams minister van Mobiliteit Annick De Ridder (N-VA) is geen voorstander van een verplichting en zet in op sensibilisering.
In 2023 telde Verkeersinstituut Vias 11.912 letselongevallen met fietsen en speedpedelecs. Bijna vier op de tien slachtoffers die in het ziekenhuis terechtkwamen, hadden een hoofd- of hersenletsel, de helft daarvan zelfs een schedelletsel. Tegelijkertijd draagt minder dan een derde van de Belgen (29 procent) een fietshelm. Bij jongeren vanaf 13 jaar daalt dat aandeel zelfs naar 15 procent.
Nochtans zorgt een fietshelm voor een significante bescherming tegen ernstige of dodelijke gevolgen van een ongeval. De kans op zware hoofdletsels daalt met 60 procent voor wie een helm draagt. Het risico op een fatale klap ligt zelfs 70 procent lager. Voor jongeren onder de 25 jaar is het dragen van een fietshelm extra belangrijk, omdat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn. Vaak wordt een letsel pas ernstig genomen enkele maanden na het ongeval, wanneer de jongere blijft kampen met bijvoorbeeld concentratiestoornissen en vermoeidheid.
In bepaalde Europese landen, zoals Zweden en Frankrijk, is het dragen van een fietshelm daarom al verplicht voor kinderen. De Gentse revalidatieartsen willen zo'n verplichting nu ook in België, maar dan voor alle fietsers. "Het is een belangrijke preventieve maatregel die met steun van de overheid kan leiden tot een besparing, omdat de medische en maatschappelijke kosten van hersenletsels zullen dalen", klinkt het. Niet alleen voor de slachtoffers zelf, maar ook voor de financiering van de gezondheidszorg zijn er volgens de artsen dus voordelen.
Vlaams minister van Mobiliteit Annick De Ridder (N-VA) wil geen helmplicht. Ze wil naar eigen zeggen "meer mensen overtuigen om vaker de fiets te nemen". Dat gaat volgens haar niet door zaken op te leggen of te verplichten. "Ik ben absoluut overtuigd van het feit dat een fietshelm (zware) letsels kan vermijden. Daarom zetten we sterk in op sensibilisering. Zo subsidiëren we dit jaar de dag van de fietshelm die door de Hersenletsel Liga wordt georganiseerd."
Ook de Fietsersbond is al een tijdje tegenstander van het verplichten van een fietshelm. Woordvoerder Wies Callens wijst net als de minister op de averechtse effecten van zo'n maatregel: "Als je mensen gaat dwingen om een helm te dragen, gaat er minder gefietst worden, wat net nadelig is voor de gezondheid." Volgens Callens wijst onderzoek inderdaad uit dat het dragen van een helm beschermt tegen ernstige letsels. De Fietsersbond moedigt iedereen daarom wel aan om er eentje te dragen en ondersteunt ook talloze sensibiliseringscampagnes. "Maar een verplichting is op dit moment een brug te ver." De organisatie blijft wel voorstander van investeringen in veilige infrastructuur, om het aantal ongevallen met fietsers te doen dalen.
Donderdag zal het revalidatiecentrum van het ziekenhuis een fietstocht (met fietshelm) organiseren met een 80-tal patiënten. Minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) geeft het startschot. Zij spreekt zich niet uitdrukkelijk voor of tegen een verplichting uit, maar vindt wel dat een fietshelm opzetten "een automatisme" zou moeten worden.
