Met een nieuwe tool van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) kunnen huisartsen en mensen die naar het buitenland vertrekken, checken wanneer een vaccinatie tegen rabiës of hondsdolheid nodig is. Reizigers die risico lopen, worden namelijk niet altijd gevaccineerd, terwijl dierenbeten in risicogebieden vaker voorkomen dan de "klassieke" besmettingen met bijvoorbeeld hepatitis A of buiktyfus.

De virale infectie rabiës komt niet meer voor in België, maar elders maakt ze nog steeds tienduizenden slachtoffers per jaar. Besmettingen komen er meestal na krabben, beten of likken van geïnfecteerde dieren. Zonder behandeling is de infectie 100 procent fataal voor mensen. Ondanks het risico zijn er bij artsen en reizigers nog steeds onduidelijkheden over de gevallen waarin een vaccinatie nodig is.

"De meeste mensen laten zich voor ze naar een verre bestemming vertrekken inenten tegen de klassieke gevaren, denk aan hepatitis A of buiktyfus. Hoogstnoodzakelijke vaccinaties voor heel wat plaatsen in de wereld", zegt Patrick Soentjens, hoofdarts aan het ITG. "Uit onderzoek blijkt echter dat dierenbeten nog vaker voorkomen dan een dergelijke besmetting. Desondanks worden reizigers die risico lopen niet altijd tegen rabiës gevaccineerd."

Draconische maatregelen

Zonder vaccinatie gebeurt de behandeling pas nadat mensen een beet krijgen. De meeste dieren zijn niet besmet, maar het is meestal niet mogelijk om dit te achterhalen. Om geen risico te nemen, wordt altijd een behandeling gestart, met draconische maatregelen, zoals een vaccinatieschema over verschillende visites. Als de procedure niet correct gevolgd wordt of er geen specifieke immunoglobulines aanwezig zijn, kan dit volgens het ITG gevaarlijk zijn, want bij rabiës reageert men best binnen de 48 uur.

Vooral voor artsen

Met een vaccinatie op voorhand kunnen dus veel problemen vermeden worden, maar er heersen nog veel onduidelijkheden. Daarom ontwikkelde het ITG een tool die wetenschappelijk onderbouwd is met recente data. Het systeem houdt rekening met de bestemming, maar ook met de verschillende risicofactoren van de reiziger. Denk aan de leeftijd van de persoon, de duur van de reis, eventuele toekomstige reizen en risicovolle activiteiten, zoals joggen, fietsen of het bezoek aan een apenpark. Ook de afstand tot een beschikbaar vaccin is belangrijk.

De nieuwe applicatie is in de eerste plaats bedoeld voor artsen, maar ook reizigers kunnen een kijkje nemen. "Hen zou ik in de eerste plaats aanraden om Wanda te downloaden, de reizigersapp die we recent ontwikkeld hebben", zegt Soentjens. "Hierin staat alle informatie die mensen nodig hebben rond gezondheid voor, tijdens en na hun reis."