Door een ontoereikende en weinig transparante overheidsfinanciering staat veel huisartsenwachtposten stilaan het water aan de lippen. Bvas steunt hun vraag om een correct financieringsmodel en ijvert voor een afschaffing van de functionele samenwerkingsverbanden die van bovenaf werden opgelegd.

Tal van huisartsenwachtposten trokken recent aan de alarmbel: onvoldoende financiële middelen vanwege het Riziv, niet erg transparante toekenning van de budgetten. "Vooral het werkingsbudget voor personeel en vervoer, samen goed voor drie kwart van de totale uitgaven, baart de wachtposten en hun bestuurders grote zorgen. De indexering met 8,24% houdt geen gelijke tred met de stijging van de reële kosten die vorig jaar 12,62% bedroeg", becijferde het syndicaat.  

Hetzelfde verschil tussen index en reële kostenstijiging geldt overigens ook voor andere kosten: van onderhoudscontracten voor hardware en software over tarificatie, huur en nutsvoorzieningen tot onderhoud van de infrastructuur. Voor een reeks andere, even onvermijdelijke uitgavenposten zoals boekhouding, verzekeringen en kantoormateriaal tot telefoon, internet of een betaalautomaat, is dan weer geen indexaanpassing voorzien.

Explosieve personeelskosten

Het zijn in de eerste plaats de personeelskosten waar de bestuurders van wachtposten van wakker liggen. Veel wachtposten schakelden in volle Covid-crisis over op een ‘dubbel onthaal’ om de toestroom van patiënten in goede banen te leiden. Tot eind 2022 kregen ze de kosten voor twee onthaalmedewerkers terugbetaald via een apart Covid-budget. Maar sinds januari is die regeling niet meer toepassing.

Nogal wat van deze wachtposten ziet zich genoodzaakt het dubbel onthaal te behouden. Terugschakelen naar één medewerker aan de balie zou alleen maar leiden tot meer gemiste oproepen en uitstel van zorg. De verbale en andere agressie tegen personeel en artsen zou toenemen. Wachtposten die voor 2023 een nieuw subsidiedossier voor dubbel onthaal indienden, deden dat tevergeefs. Er is geen geld meer voor. Dat dit alles ook onrust teweegbrengt onder het personeel laat zich raden.

Klap op de vuurpijl: functionele samenwerkingsverbanden

De nieuwe wrevel over de financiering van de wachtposten komt uitgerekend op het moment dat de overheid functionele samenwerkingsverbanden wil invoeren. Huisartsen kunnen hun permanentie dan uitsluitend nog organiseren in erkende samenwerkingsverbanden van minstens drie wachtposten voor een gebied met minstens 300.000 inwoners. Slechts één van de drie wachtposten mag ’s nachts open blijven, met als gevolg dat patiënten soms tot 30 kilometer moeten rijden en op hun weg naar de wachtpost één of meerdere spoeddiensten kruisen.

Eind november 2020 trok Bvas al naar de Raad van State met een verzoekschrift om het KB dat de samenwerkingsverbanden invoert, nietig te laten verklaren. Een uitspraak zou volgens Bvas ten vroegste in april 2023 verwacht worden.

"De functionele samenwerkingsverbanden mogen dan wel onderdeel uitmaken van de ‘Kwaliteitswet’, ze zijn geenszins bedacht met het oog op een verbetering van de kwaliteit. In se gaat het om een verkapte besparingsoperatie. Zeker nu het beloofde triagesysteem met landelijk oproepnummer 1733 op enkele regio’s na nog steeds niet operationeel is, ook al bij gebrek aan middelen", analyseert voorzitter Johan Blanckaert samen met ondervoorzitter Luc Herry en bestuurslid Jos Vanhoof (ook VAS-voorzitter).

Voor Bvas staat vast dat dit soort van samenwerking alleen kans op slagen heeft als ze bottom-up tot stand komt, vanuit de huisartsenkringen of wachtposten zelf. Het inzicht dat de nu door de overheid top-down opgelegde samenwerkingsverbanden compleet voorbijgaan aan de noden op het terrein en besparingen als enige drijfveer hebben, is helaas veel later bij de andere artsenorganisaties doorgedrongen, besluit het syndicaat, dat in de medicomut alles in het werk zal stellen om de wachtposten te steunen. 

> Infocampagne tegen schok patiënten bij schaalvergroting wachtpost Hasselt

> Wachtpost Heist-o/d-Berg stapt in samenwerkingsverband met Lier