De toegankelijkheid van de eerstelijnszorg staat onder druk, ook in Nederland. Ook de meningen en ideeën van burgers over hoe de eerstelijnszorg er in 2030 uit moet zien, zijn hierbij van belang. Om daar meer inzicht in te krijgen heeft het Nivel in juni 2023 een Burgerplatform georganiseerd. In september 2023 vonden twee vervolgbijeenkomsten plaats, waarbij de ideeën en ervaringen van kwetsbare, moeilijk bereikbare burgers centraal stonden. De gegevens droegen bij tot een visiedocument voor het parlement.

Het Nivel-onderzoek laat zien dat deelnemers nu niet altijd weten bij welke zorgverlener zij terecht kunnen met hun hulpvraag. Zo was er onduidelijkheid bij de deelnemers of het mogelijk is om rechtstreeks naar de kinesitherapeut te gaan of dat hiervoor een verwijzing van de huisarts nodig is. Deze onduidelijkheid lijkt groter te zijn onder kwetsbare, moeilijk bereikbare burgers dan onder minder kwetsbare burgers. Hier valt dus nog veel te winnen.

Knelpunten qua vergoedingen en bereikbaarheid huisarts
De deelnemers ervaarden ook een diversiteit aan knelpunten binnen de huidige eerstelijnszorg. Die lagen onder andere op het gebied van hoge eigen kosten en onduidelijkheid over vergoedingen. Daarnaast noemden zij de bereikbaarheid van de huisarts als probleem. Sommige deelnemers gaven daarnaast aan dat hun huisarts te weinig tijd voor hen had of hen niet serieus nam, terwijl andere deelnemers wel positief waren over het contact met hun huisarts.

Hybride zorg: voor en tegen
In het visiedocument staat dat het verlenen van digitale en hybride zorg dient te worden nagestreefd binnen de eerstelijnszorg, mits dat past bij de zorgvraag en mogelijkheden van de patiënt. Een deel van de deelnemers aan het Burgerplatform en de vervolgbijeenkomsten deelt deze opvatting en staat positief tegenover hybride zorg. Zij gaven aan het prettig te vinden om contact te kunnen opnemen met hun zorgverlener op een moment dat het hen uitkomt. Ook zagen zij voordelen in het verkorten van reistijden en wachttijden.

Andere deelnemers waren meer terughoudend. Zij vonden hybride zorgverlening afstandelijk en wilden liever persoonlijk contact hebben met hun zorgverlener. Sommige deelnemers gaven aan onvoldoende digitale vaardigheden te hebben voor het gebruiken van hybride zorg.

Alle deelnemers vonden het belangrijk dat de keuze voor hybride zorg bij burgers zelf blijft liggen.

Over het onderzoek
In juni 2023 heeft het Nivel een Burgerplatform georganiseerd over de eerstelijnszorg in 2030. Een Burgerplatform is een onderzoeksmethode waarbij burgers deelnemen aan een interactieve bijeenkomst over een actuele, complexe kwestie in de gezondheidszorg. De deelnemers aan het Burgerplatform werden online geworven binnen het Nivel Consumentenpanel Gezondheidszorg. Aan het Burgerplatform heeft een diverse groep van zeventien mensen deelgenomen. Kwetsbare, moeilijk bereikbare burgers waren daarbij ondervertegenwoordigd. Daarom heeft het Nivel in september 2023, in samenwerking met Labyrinth Onderzoek & Advies, twee vervolgbijeenkomsten georganiseerd en twee aanvullende interviews afgenomen onder deze doelgroep. Hier hebben in totaal zeventien mensen aan deelgenomen.