Die vraag werd gesteld door een collega aan de provinciale raad van de Orde West-Vlaanderen. Een kwestie waarmee menige arts al werd geconfronteerd en een praktijk die zich steeds vaker voordoet. Toestemming voor de opname wordt doorgaans niet gevraagd aan de arts. In dit geval vroeg de arts aan de Orde of in de wachtkamer de boodschap geafficheerd mag worden dat dit niet kan.

De provinciale raad heeft er niets op tegen om een dergelijke boodschap - dat heimelijke opnames in de spreekkamer niet kunnen - in de wachtkamer aan te brengen, maar de toestemming is voorwaardelijk.

Ten eerste verwijst de raad naar een voordracht hierover van Prof. dr. Evelien Delbeke op een symposium vijf jaar geleden van de raad zelf. Haar onderbouwde stelling luidde dat een heimelijke geluidsopname van een gesprek tussen arts en patiënt in de rechtszaal gebruikt kan worden als bewijsmateriaal.

De Specialist berichtte daar toen over. Prof. Delbeke leidde dat af uit een gelijkaardige zaak tussen cliënt en advocaat. De cliënt gebruikte daarbij een heimelijke geluidsopname en mocht dat. Bij uitbreiding geldt dat dus ook voor arts en patiënt. De patiënt is niet gebonden aan het beroepsgeheim, de opname mag dienen voor zijn bescherming en verdediging.

Uiteraard bevordert zoiets de vertrouwensrelatie niet. Het is verstandiger van beide kanten om wederzijdse toestemming te geven als men iets wil opnemen.

Betere communicatie en therapietrouw

Een argument pro opname van de kant van de patiënt kan bijvoorbeeld zijn dat de patiënt de soms moeilijke informatie voor zichzelf opnieuw wil beluisteren. Mits toestemming van de arts kan dat de communicatiekwaliteit en de therapietrouw bevorderen. Het is immers  bekend dat er doorgaans heel wat informatie verloren gaat bij de ‘take-home-message’ van de patiënt, zelfs al doet de arts alles volgens het boekje.

Met de gdpr botst deze praktijk niet omdat de opnames dan louter voor persoonlijke doeleinden worden gebruikt. Die doelen zijn essentieel. Ze moeten persoonlijk of huishoudelijk zijn zoals dat heet. In dat geval kan een gesprek steeds worden opgenomen door een deelnemer aan het gesprek, zelfs zonder medeweten van de andere deelnemers.

Anders liggen de kaarten wanneer de patiënt die opnames wil verspreiden via sociale of andere media: dan is de toestemming van de deelnemers wél vereist want ze worden publiek.

Beroepsgeheim

En de arts? Als hij opnames maakt voor professionele doeleinden, dan vallen die onder het beroepsgeheim en moet de patiënt zijn toestemming verlenen. Voor een noodzakelijke opname in de context van een medische behandeling volstaat dan weer een uitdrukkelijke mondelinge toestemming van de patiënt.

Zet die arts dergelijke informatie op publieke fora (ook medische fora), dan schendt hij het beroepsgeheim. Idem dito voor patiëntengetuigenissen op een site over gegevens die medisch geheim zijn.