In de commissievergadering Sociale Zaken van de Kamer wou Frieda Gijbels (N-VA) van minister Vandenbroucke (Vooruit) weten wat ons land onderneemt tegen de toename van mazelengevallen in België, Europa, de Verenigde Staten, Canada en Marokko, vaak als gevolg van een lage vaccinatiegraad. Het Kamerlid uitte haar bezorgdheid over de situatie in België, waar in 2024 reeds 462 gevallen werden geregistreerd, mogelijk zelfs meer dan in de Verenigde Staten.
Volgens haar ontbreekt een gedetailleerd analyserapport van Sciensano over deze cijfers. Er wordt evenmin transparant over gecommuniceerd, wat bij de Nederlandse tegenhanger van Sciensano (RIVM) wel even anders is. Idem dito voor het CDC in de Verenigde Staten.
Waarom is er geen recent rapport van Sciensano beschikbaar is over de mazelgevallen? Frieda Gijbels stelt voor om een mazelendashboard in te voeren, zoals in andere landen en in Vlaanderen reeds gebeurt, om een beter zicht te krijgen op de besmettingsgraad en deze informatie te delen met burgers.
Frank Vandenbroucke antwoordde dat er wel de epidemiologische jaarrapporten zijn na afsluiting van het jaar en dat de gegevens voor 2024 momenteel worden geanalyseerd en gevalideerd. Verder rapporteert Sciensano onder meer wel degelijk over uitbraken via de maandelijkse nieuwsbrief infectieziekten. Al in 2024 en begin 2025 waren er updates over mazelen. "Bovendien werden er maandelijkse vergaderingen met gezondheidsautoriteiten georganiseerd en werden voorlopige cijfers gerapporteerd aan het ECDC en de Wereldgezondheidsorganisatie."
Met het voorstel voor de invoering van een mazelendashboard is minister Vandenbroucke het eens: de dienst epidemiologie van Sciensano werkt aan een publiek toegankelijk dashboard voor infectieziektecijfers, inclusief de maandelijkse cijfers van laboratoriumbevestigde mazelgevallen.
Versterking surveillance en vaccinatiecel
De huidige vaccinatiegraad tegen mazelen in België wordt door de minister dan weer als te laag beoordeeld om groepsimmuniteit te bereiken. Hij betreurt het ontbreken van recente en precieze cijfers hierover, "wat wordt bemoeilijkt door de gefragmenteerde bevoegdheden tussen de gewesten en gemeenschappen". Er gebeurt volgens hem wel al heel wat zoals de "mooie campagne die u terugvindt op de website ook van Domus Medica, gelanceerd door Vlaanderen voor inhaalvaccinatie bij volwassenen."
Hoewel vaccinatie een bevoegdheid is van de deelstaten, erkent Vandenbroucke dat het federale niveau zich niet volledig afzijdig kan houden en dat er reeds budgetten zijn voor de versterking van de surveillance en de vaccinatiecel. Hij zal de deelstaten aanspreken over het verhogen van de vaccinatiegraad en een mogelijke federale ondersteuning voor campagnes.
"En wat met mazeluitbraken gelinkt aan internationale reizen?", vroeg Frieda Gijbels zich af. Waarop Vandenbroucke verduidelijkte dat reizigers in principe in hun land van herkomst worden gevaccineerd en dat informatie bij contactopsporing wordt uitgewisseld via het beveiligde EWRS platform. Voor asielzoekers wordt vaccinatie aangeboden via Fedasil.
Nog een heet hangijzer is de afvalwatermonitoring voor mazelen. Vandenbroucke liet weten dat men momenteel onderzoekt of dit technisch haalbaar is en epidemiologisch een toegevoegde waarde heeft. Er wordt een protocol ontwikkeld om bewaarde stalen van 2024 te testen en de resultaten te vergelijken met beschikbare gegevens.
Hoewel de surveillance van rioolwater voor mazelen momenteel een onderzoeksproject is, onderstreept de minister dat het grootste probleem de lage vaccinatiegraad is en dat mazelengevallen door het ernstige ziektebeeld doorgaans gemeld worden door artsen, die hiertoe wettelijk verplicht zijn. Het Nationaal Comité voor de eliminatie van mazelen is daarom terughoudend ten aanzien van de meerwaarde van afvalwatermonitoring.
Tot slot komt kort het vijfde actieplan van het comité voor de eliminatie van mazelen en rubella en het zesde actieplan (in redactie) aan bod. Vaccinatie van asielzoekers loopt, maar er zijn capaciteitsproblemen. Gedetailleerde epidemiologische rapporten worden gepubliceerd door het ECDC en er is een dashboard in ontwikkeling voor de eliminatie van mazelen en rubella in België. Er wordt gewerkt aan een aangepast framework om vaccinatiegegevens te delen, conform de GDPR.
> Oproep aan huisartsen, kinderartsen, spoeddiensten (Vivalis)
