Psychologen uit diverse disciplines verdedigen het voorstel om kinderen vanaf 9 jaar een mondmaskers te laten dragen in de school. Die maatregel is erg lastig voor jonge leerlingen, zo onderschrijven ze. Maar als op die manier een toekomstige quarantaine of isolatie door het sluiten van scholen vermeden kan worden, is dat een "hoger doel".
Dat laatste heeft een veel grotere negatieve impact op het welbevinden en leerproces dan het dragen van een mondmasker.
Het voorstel van de GEMS om ook aan jonge kinderen te vragen om een mondmasker op school te dragen, kreeg dinsdag hier en daar kritiek. Maar een groep van zeven psychologen verbonden aan vijf Belgische universiteiten verdedigt de voorgestelde maatregel.
Zeker indien die kan voorkomen dat scholen moeten sluiten of thuisonderwijs onvermijdelijk is. Een moeilijke afweging die ontwikkelings-, gezondheid- en sociaal psychologen hebben gemaakt.
"Een hele dag een mondmasker dragen is best lastig voor kinderen", geven de wetenschappers toe. "Het kan voor wat fysiek ongemak zorgen, zoals jeuk. En het kan ook als enigszins belemmerend worden ervaren in het sociale verkeer."
Zo is er wel degelijk wetenschappelijk onderzoek dat uitwijst dat bijvoorbeeld 9- en 10-jarige kinderen, net als volwassenen, minder gemakkelijk de emoties van anderen kunnen herkennen bij het dragen van een mondmasker. Een moeilijke vaststelling, die tot nadenken stemt.
Noodzakelijk
Toch achten de deskundigen het "wenselijk en zelfs noodzakelijk" om kinderen te vragen om die inspanningen onder bepaalde voorwaarden te leveren. "Er zijn geen redenen om aan te nemen dat het dragen van een mondmasker tot fundamentele vertraging leidt in de emotionele, sociale en taalontwikkeling van kinderen", besluiten ze. "Laat staan dat deze vertraging onomkeerbaar zou zijn."
De oproep is onderschreven door vooraanstaande namen als sociaal psycholoog Olivier Klein (ULB), emotiepsycholoog Olivier Luminet (UCL), sociaal psycholoog Vincent Yzerbyt (UCL), ontwikkelingspsycholoog Bart Soenens (UGent), gezondheidspsycholoog Omer Van den Bergh (KULeuven), motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent) en gezondheidspsycholoog Ann Desmet (UAntwerpen).
De groep psychologen die de officiële verklaring onderschrijft, is niet onvoorwaardelijk voorstander van de maatregel. "Het is belangrijk dat niet enkel kinderen maar diverse sectoren in de samenleving een inspanning leveren om de viruscirculatie onder controle te krijgen", klinkt het nadrukkelijk.
Geen taboe
Toch mag het voorstel dus geen taboe zijn indien daardoor erger voorkomen kan worden, zo blijkt verderop. Jonge leerlingen zouden het mondmasker niet voortdurend moeten opzetten. En buiten de school leren kinderen ook sociaal-emotionele vaardigheden, willen de psychologen benadrukken. De onderzoekers vrezen vooral dat kinderen - door de slechte epidemiologische vooruitzichten - binnenkort opnieuw vaker in quarantaine en isolatie moeten of dat meer klassen en scholen gesloten zullen worden.
Die ongewenste situatie is in het verleden geen goede psychologische uitgangspositie gebleken. "Zelfisolatie en quarantaine zullen ongetwijfeld een sterkere impact hebben op het welbevinden en leerproces dan het dragen van een mondmasker", vinden de ervaringsdeskundigen resoluut.
Bijkomende speeltijden
Er zijn manieren om de vermoeiende mondmaskerplicht voor kinderen te verlichten, bijvoorbeeld door bijkomende speeltijden te voorzien, momenten waarbij de kinderen de lastige kapjes even van zich af kunnen zetten. Het is ook een goed idee om kindvriendelijke en goed aansluitende mondmaskers te voorzien, stellen de wetenschappers voor. Dat helpt ook "om eventuele sociale ongelijkheid tussen kinderen niet in de hand te werken."
Kinderen hebben er nood aan om te weten wanneer de mondmaskers opnieuw zullen verdwijnen, dus om drempels te specificeren. Daar kunnen hogere overheden ook een belangrijke rol in spelen. Duidelijkheid over doelstellingen helpt om inspanningen te motiveren, leggen de specialisten uit. En het moet mogelijk zijn om uitzonderingen te voorzien voor kinderen met specifieke behoeftes zoals leesproblemen of kinderen met autisme.
De psychologen weten ook niet of het mondmasker een "bron van angst of vrees" hoeft te zijn. Het is een relatief kleine inspanning die erg veel engagement toont ten opzichte van bijvoorbeeld grootouders of kwetsbare mensen in de omgeving. Het lijkt niet vreemd om hen uit te leggen dat dat dat zo is.
De vraag om kinderen een mondmasker te laten dragen is een van de mogelijke maatregelen die het overlegcomité vandaag zou kunnen nemen om het opnieuw stijgend aantal besmettingen te dempen.
