Het is zaterdag/vandaag drie jaar geleden dat de Chinese afdeling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een eerste melding kreeg van een longziekte van onbekende oorsprong, die uiteindelijk geïdentificeerd werd als een nieuw coronavirus. Ondertussen zijn volgens de WHO al ruim 651 miljoen mensen besmet geraakt met COVID-19 en meer dan 6,65 miljoen mensen gestorven aan of met het virus.

Op het moment van de Chinese melding waren er 44 besmettingen vastgesteld, 11 mensen waren er toen reeds erg aan toe. De WHO communiceerde op 4 januari 2020 voor het eerst over het virus. Daarna ging het snel: op 30 januari riep de WHO de noodtoestand uit, op 11 februari kreeg de ziekte de naam "COVID-19" en op 11 maart werd de uitbraak officieel bestempeld als een pandemie.

De oorsprong van het coronavirus werd snel in verband gebracht met een markt in Wuhan, waar allerlei levende dieren werden verhandeld. Voor de WHO is de meest waarschijnlijke piste dat het virus van dier naar mens is overgesprongen. 

Het virus verspreidde zich in de eerste helft van januari over heel China en dook vervolgens ook op in buurlanden en landen waarmee China veel internationaal verkeer had. In Europa was de situatie in het voorjaar vooral in Italië en Spanje dramatisch, met onder meer schrijnende beelden van ziekenhuizen waar patiënten wegens plaatsgebrek op de grond lagen.

In België dook de eerste coronapatiënt op 3 februari op. Het ging om een West-Vlaamse vijftiger die geëvacueerd werd vanuit Wuhan en het virus daar had opgelopen. Op 11 maart vielen in ons land de eerste drie dodelijke slachtoffers. Kort nadien kondigde de federale regering een lockdown af: het openbaar leven ging op slot, scholen gingen dicht en telewerk werd de norm. 

In de twee jaar die volgden wisselden strenge en minder strenge coronamaatregelen zich af. Begin maart van dit jaar besliste het overlegcomité om de meeste maatregelen te laten varen, eind mei werden ook de mondmaskerplicht in het openbaar vervoer en het Passenger Locator Form afgeschaft. De zomer van 2022 werd dan ook de zomer van de vrijheid.

Toch betekende het einde van de coronamaatregelen niet het einde van het coronavirus. Vandaag testen nog steeds gemiddeld meer dan 1.400 mensen per dag positief op het coronavirus, dat nu circuleert naast de griep en RSV. Viroloog Steven Van Gucht waarschuwde donderdag in Het Nieuwsblad ook voor een nieuwe golf na nieuwjaar. "Iedereen gaat dan terug aan het werk en naar school. Dat zal het aantal nauwe contacten en dus de besmettingen weer doen toenemen." Toch denkt hij ook dat de griepepidemie ons meer problemen zal opleveren dan corona: "Het aantal ziekenhuisopnames door griep is nu ook al hoger dan door COVID-19."

In totaal werden in België al 4,6 miljoen coronabesmettingen geregistreerd, 33.228 mensen stierven met of door het virus. 

Met het einde van het jaar eindigt ook een tijdperk in Vlaanderen: dat van de coronavaccinatie in de vaccinatiecentra. Donderdag nog werd de laatste coronaprik gezet in het vaccinatiecentrum in Peer, vanaf januari organiseert het Agentschap Zorg en Gezondheid de vaccinatie via het gewone circuit met huisartsen, apothekers, thuisverpleegkundigen, bedrijfsgeneeskundige diensten en het agentschap Opgroeien als belangrijkste vaccinatoren. Sinds de vaccinatiecampagne op 28 december 2020 begon, werden twee basisvaccinaties en drie boosters aangeboden.

Momenteel woedt het virus vooral zwaar in China, dat een zerocovidbeleid nastreefde tot enkele weken geleden de meeste maatregelen werden opgeheven. Volgens schattingen liepen in de eerste drie weken van november 248 miljoen mensen het virus op, nu de zeer besmettelijke omikronvariant zich gemakkelijk onder de bevolking verspreidt. China heeft een lage vaccinatiegraad en een laag niveau van natuurlijke immuniteit.

De versoepeling van de Chinese maatregelen en dan vooral de toelating om weer vrij te reizen zorgt voor ongerustheid in de rest van de wereld. Verschillende landen zoals de VS, Japan, Italië en Spanje hebben al verplichte coronatests ingevoerd voor reizigers uit China. Ons land neemt voorlopig geen maatregelen, maar volgende week komt de Risk Management Group wel samen. De Europese Commissie heeft de lidstaten bovendien gevraagd om de testprocedures voor corona en de manier waarop mutaties worden opgespoord te herbekijken en eventueel op te schroeven.