De crisis in de huisartsgeneeskunde is urgent. Er moeten snel oplossingen komt, zei Ri De Ridder tijdens het visiecongres van Domus Medica van afgelopen zaterdag. Daarbij worden sommige ‘heilige huisjes’ niet ontzien.  
In de jaren negentig van vorige eeuw ging de huisartsgeneeskunde door een crisis. De plaats van de huisarts in de gezondheidszorg en de waardering van die rol stonden ter discussie. Frank Vandenbroucke was toen minister van Sociale Zaken en vroeg Karel Van de Meulebroeke een rapport te maken waarin de pijnpunten werden opgesomd en eventuele oplossingen aangereikt.

“Frank Vandenbroucke pakte de crisis toen daadkrachtig aan”, zegt Ri De Ridder. Vandaag wordt Frank Vandenbroucke opnieuw geconfronteerd met een crisis in de huisartsgeneeskunde, zij het een crisis van een volledig andere aard. “Met onder meer de invoering van het GMD, de versterking van de wachtposten en herwaardering van het inkomen, is de crisis van de jaren 1990 grotendeels bezworen. De huidige crisis is er een van aantallen en beschikbaarheid. Ze komt bovendien bovenop de enorme inspanningen van huisartsen tijdens de coronapandemie.”

Urgente kwestie

“De crisis is een urgente kwestie geworden. Het is niet oké dat mensen geen huisarts meer vinden wegens patiëntenstops. Het is niet oké dat huisartsen niet op pensioen kunnen gaan omdat er geen opvang is voor hun patiënten”, zegt De Ridder.  Voor hem is het dan ook duidelijk dat er snel oplossingen moeten komen, oplossingen die bovendien snel operationeel zijn. ”Meer van hetzelfde is daarbij geen oplossing, niet op korte termijn, maar ook niet op lange termijn omdat de huisartsgeneeskundige zorg nog sterk zal evolueren in de context van een vergrijzende samenleving."

"Onvermijdelijk zullen huisartsen voor meer patiënten dan vandaag het geval is, moeten instaan. Een evolutie van pakweg 1.000 per voltijds huisarts naar 1.200 of zelfs meer is best mogelijk. De werkdruk mag daarbij niet toenemen. Slagen we daar niet in, dan zullen steeds meer mensen een beroep doen op de dienst spoedgevallen, zich rechtstreeks tot de specialist richten of de huisartsenwachtposten overbelasten.”

Vijf krachtlijnen

De New Deal die minister Vandenbroucke lanceerde, wil de crisis via vijf krachtlijnen aanpakken: voldoende en goed gespreide huisartsenpraktijken, verminderen van zinloze administratieve overlast, betere toegankelijkheid voor de patiënten, een organisatiemodel dat het mogelijk maakt om voor meer mensen zorg te dragen (onder meer door taakdelegatie) en een financieringsmodel dat inspeelt op beschikbaarheid, samenwerking, zorgcontinuïteit, kwaliteit, preventie en empowerment.

“Tegen april 2023 moet er en akkoord zijn over het plan en tegen eind 2023 moet de uitwerking ervan gerealiseerd zijn. Dat is ambitieus, maar moet lukken”, is Ri De Ridder stellig overtuigd. 

Ruimte voor nieuwe modellen

Hoewel Frank Vandenbroucke niemand wil forceren in één of ander model, wil hij wel ruimte geven voor nieuwe modellen die beter tegemoetkomen aan de verwachtingen van patiënten en de aspiraties van de huisartsen.

“Dat zal onvermijdelijk moeten leiden tot mindshifts en aanpassingen”, geeft De Ridder wel mee.

“Voor patiënten zal ‘mijn huisarts’ evolueren tot ‘mijn huisartsenpraktijk’, waar ze niet voor alle vragen terecht hoeven bij de eigen vertrouwde huisarts, maar wel een beroep op hem kunnen doen wanneer het er echt toe doet. Lokale besturen zullen meer en meer initiatief nemen om een oplossing te bieden voor hun burgers die geen huisarts meer vinden. Louter rekenen op de vrije keuze van huisartsen om zich te vestigen, zal minder evident worden. Huisartsenpraktijken zouden collectief oplossingen moeten kunnen bieden voor een huisartsenzorggarantie in hun gemeente.

Ten slotte moet huisartsenzorg sterker inzetten op het versterken van de veerkracht van mensen, op teamwerk, op standaardisering via digitaal ondersteunde zorgpaden, op taakdifferentiatie en op kwaliteitsevaluatie.