Gespecialiseerde maatschappijen maken voor toekomstige ouders een 3D/4D “souvenirecho”, voor de prijs van 40 tot 150 euro. De Orde der Artsen raadt aan om die commerciële praktijken te encadreren.
“Moeder en kind moeten kunnen genieten van optimale technieken die bijdragen tot een goede gezondheidszorg, met name voor opsporing van eventuele aangeboren afwijkingen. In die zin is een medische echografie gewettigd. Een echografie heeft een gunstig effect, meer bepaald het stellen van een medische diagnose, maar blootstelling van de foetus aan hoogfrequente ultratonen houdt ook een risico in”, commentarieert de Nationale Raad van de Orde in een recent advies. “Het risico is miniem als er voorzorgsmaatregelen worden genomen.” De Orde benadrukt de vereiste veiligheidsmaatregelen: het toestel moet van goede kwaliteit zijn, de arts moet een degelijke opleiding hebben gekregen en de evidentiegebaseerde richtlijnen (EBM) en onderzoeksprotocollen moeten worden nageleefd. Dat betekent dat de frequentie en de duur van het onderzoek moeten worden beperkt tot wat strikt noodzakelijk is voor de diagnose.
Toxische blootstelling
De Orde is van oordeel dat een “souvenirechografie” voor commerciële doeleinden geen enkel voordeel biedt dat het risico voor de foetus compenseert. “Vaak zal men het risico door de thermische en mechanische effecten van de ultratonen verhogen om de cliënt een plezier te doen. Bij een “souvenirechografie” wordt de duur van blootstelling van de foetus aan ultratonen niet meer beperkt tot de tijd die nodig is voor het stellen van een diagnose, maar zal de duur van het onderzoek significant worden verlengd om de ouders en de omgeving tevreden te stellen. Een langdurige blootstelling aan ultratonen kan de lichaamstemperatuur van de foetus verhogen, wat schadelijk kan zijn.” Sommige commerciële bedrijven stellen voor om tijdens de zwangerschap meerdere “souvenirechografieën” te maken om de foetus te volgen. De foetus wordt dan nodeloos 3- of 4-maal blootgesteld aan ultratonen. Het onderzoek kan naargelang van het tarief 5 tot 20 minuten duren. “De sterkte van de ultratonen tijdens een souvenirechografie wordt bepaald door de kwaliteit van het beeld: het moet voor de ouders aangenaam zijn om naar het beeld te kijken en ze moeten het beeld kunnen begrijpen”, voegt de Orde eraan toe. “Bij een medische echografie wordt de intensiteit beperkt tot wat nodig is om een beeld te verkrijgen dat van voldoende kwaliteit is om een medische diagnose te kunnen stellen. Bij een souvenirechografie kan de ultratonenbundel lang op bepaalde delen van de foetus gericht blijven (profiel, gezicht, geslachtsdelen …), wat niet zo is bij scanning met de sonde. Lange, plaatselijke blootstelling van fragiele organen zoals de ogen en de hersenen is toxisch wegens de thermische effecten ervan op de weefsels.”
De Orde is van mening dat de kwaliteit en de periodieke controle van het toestel, de kwalificaties om een echografie uit te voeren en de omstandigheden waarin dat gebeurt, een controle vergen. Om de toekomstige ouders gerust te stellen, zetten sommige bedrijven overigens een medisch technoloog in die gespecialiseerd is in het uitvoeren van een echografie.
Ga eerst langs bij een arts
De Orde der Artsen stelt dat zwangere vrouwen die een “souvenirechografie” willen laten maken, horen te weten dat dat geen medische handeling is, maar een prestatie die een risico inhoudt en geen enkele diagnostische waarde heeft. “Zwangere vrouwen moeten de raad krijgen om eerst een morfologisch echografisch onderzoek door een arts te laten uitvoeren. Bij een niet-medische echografie kunnen de ouders immers een bevredigend uitwendig beeld van de foetus verkeerdelijk interpreteren als een bewijs van de goede gezondheid en de integriteit van de foetus. Ze kunnen ook geconfronteerd worden met een toevallige ontdekking van een misvorming of van de dood van de foetus.”
