In De Tijd van afgelopen weekend maken Marc Noppen, CEO van het UZ Brussel, en Maggie De Block, federaal gezondheidsminister, de balans op van ons gezondheidszorgsysteem. Enkele citaten. De Block liep als huisarts in spe ooit stage bij Noppenn.

Noppen: 'Maggie, je hebt de verwachtingen niet ingelost.' 'Omdat iedereen op de rem staat, Marc.'

De Block: 'In het begin heb ik misschien te veel gebabbeld met de sector. Achteraf gezien had ik kordater moeten zijn.’

Netwerken en rationalisering

Noppen: 'In Nederland zegt de zorgverzekeraar dat je naar ziekenhuis X moet gaan en er een wachtlijst is van drie maanden. Dat is lastig als je op een nieuwe heup wacht. Maar de uitkomst van de zorg is door de bank genomen beter. Gemiddeld moeten minder ingrepen worden overgedaan en er zijn minder infecties en tromboses. Dat komt omdat ze met ‘focused factories’ werken, ziekenhuizen die focussen op een of enkele ingrepen.'

‘Scandinavische ziekenhuizen die zich concentreren op het steken van heupen en knieën doen dat tegen een fractie van onze prijs, en met minder complicaties en heropnames.’

De Block: 'Je kan niet alles hebben: én toegankelijkheid én de beste zorg én een lage prijs. Daarom zijn we aan het hervormen.'

Noppen: ‘Er zijn centra die niet aan een minimumaantal patiënten komen. Iedereen kent die. Die zouden dus eigenlijk moeten worden gesloten. Maar dat gebeurt niet.’

De Block: ‘Ik heb daar niets aan te zeggen. Het geven of intrekken van erkenningen is een bevoegdheid van de gemeenschappen.’

Noppen: Naargelang de bron wordt 20 tot 30 procent van het geld verspild door overconsumptie, slechte communicatie, dubbel gebruik en foute keuzes.’

De Block: ‘Het federale gezondheidsbudget bedraagt 26 miljard euro. U kunt zelf berekenen hoeveel geld we mislopen. Daarmee kunnen we veel doen. Maar ik vecht tegen de misbruiken. Kijk naar wat ik heb gedaan met de zwarte NMR-scanners.’

Prestatiegeneeskunde

Noppen: 'Toen ik van de universiteit kwam, wist ik niets over terugbetaling. Na één dag als longarts in de privé wist ik perfect welke codes ik hoe vaak bij welke patiënten moest opschrijven. En ik deed dus eigenlijk te veel weerstandsmetingen. Waarom? Omdat het mijn boterham was, tiens.’

De Block: ‘De dokters zeggen dat de patiënten om die onderzoeken vragen. De patiënten zeggen dat het de dokter is die ze voorschrijft. De gevolgen zijn ernaar, bijvoorbeeld voor het antibioticagebruik. We raken stilaan resistent tegen heel wat antibiotica omdat ze te vaak worden gebruikt.’

Noppen: ‘Met een boutade: alles dat eindigt op -oog verdient meer dan wat eindigt op -ater. Een nefroloog verdient meer dan een geriater. (lacht) Het is toch niet te verantwoorden dat specialist X een veelvoud verdient van specialist Y? We moeten daar echt meer lijn in brengen.’

Op dat vlak overtreedt ons land de Europese regelgeving, die oplegt dat de winst die met publieke middelen wordt gemaakt niet overmatig groot mag zijn. En bij sommige specialismen is dat toch het geval.’

Syndicaten

De Block: ‘De artsenvakbonden staan aan het randje van de representativiteit. Slechts 24 procent van de dokters heeft bij de jongste artsenverkiezingen gestemd. Als je bestuurder bent en slechts 24 procent van de stemgerechtigden stemt, moet je toch toegeven dat je met een probleem zit? Ons overlegmodel is aan het barsten.’

De Block: ‘Dokters zouden voor de pure intellectuele prestatie ongeveer dezelfde vergoeding moeten krijgen. Daarom hebben we een commissie ingesteld die zich daarover moet buigen.’

Noppen: ‘Maar die commissie is nooit samengekomen!

Noppen: ‘De vraag is: moet je niet gewoon de spelregels veranderen?

De Block: ‘Awel, ik zal de vraag dan stellen. Zijn de artsensyndicaten nog representatief met 24 procent van de stemmen? Kunnen we zo verder doen? Volgens mij niet.’

Rode cijfers ziekenhuizen

Intussen zitten de ziekenhuizen aan hun financiële limiet. Ze kreunen onder de gigantische besparingen. Dat is toch niet houdbaar?

Noppen: 'Studies tonen aan dat we het gerust met 20 procent minder bedden kunnen doen. De financiering moet weg van bedden.'

Noppen: ‘De winstmarge van een Belgisch ziekenhuis is vandaag 0,2 procent. Gemiddeld. 40 procent zit in de rode cijfers. Wij houden dat niet vol. In Nederland zijn de eerste ziekenhuizen failliet gegaan.’

De Block: . Sommige ziekenhuizen zijn er zo slecht aan toe dat de banken ze geen leningen meer willen geven voor nieuwe infrastructuur. De volgende stap is dat ze geen geld meer krijgen voor hun gewone werking. En dan zal de sense of urgency er wel zijn.’

Zesde staatshervorming en betaalbaarheid

De Block: ‘We moeten aan logische en coherente pakketten werken. Maak dat preventiebeleid toch opnieuw federaal. Dat is veel logischer.’

Noppen: 'Een middel tegen een genetische vorm van blindheid, kost 850.000 dollar per flacon. In ons huidige model, met een jaarlijks afgeleid budget voor geneesmiddelen, kunnen we dat nooit betalen. Maar de kostprijs voor de maatschappij van iemand die tachtig jaar blind is, is veel groter dan één flacon. Zo moeten we redeneren.’

De Block: ‘Dat klopt: we moeten het silodenken in de budgetten doorbreken. Hetzelfde met de nieuwe medicijnen tegen hepatitis C. Ze zijn duur, ze genezen de mensen effectief.'

Politieke carrière

De Block: ‘Als ik bij de volgende regeringsvorming moet kiezen tussen Asiel en Migratie of Volksgezondheid, ga ik voor Volksgezondheid. Dat sluit aan bij mijn vorming en daar heb ik de meeste bagage over.’

De Block: 'Ik geen minister om te kurieren am Symptom. Maar als ik geen minister meer word, zal ik het ook niet missen. Ergens verlang ik naar de dag dat ik weer gewoon over straat kan lopen en de zotte muts kan uithangen.’