Hoe ziet huisarts Bert Leysen Patient Empowerment? Het relaas van de Broechemse huisarts Bert Leysen, voorzitter van kring Pallieterland. Tijd uittrekken voor patiënten is één ding, voldoende man- of vrouwkracht een ander. Een tikkende tijdbom?

"Zo’n 5 jaar geleden startte ik als huisarts in een dorpje in Pallieterland. Deze eerstelijnszone verenigt de gemeenten Berlaar, Duffel, Lier, Nijlen en Ranst. Net als veel collega’s hanteer ik de filosofie dat mijn werk zichzelf overbodig moet maken. Dat is nu eenmaal een deel van onze beroepseer. Elke persoon die zich aanbiedt met een probleem, wil ik niet alleen behandelen, maar ook preventief advies meegeven."

"Dat wil niet zeggen dat dit altijd lukt of dat dit gemakkelijk is. Een voorbeeld uit de praktijk. Een patiënt heeft last van maagzuur. Ik schrijf een maagzuurremmer voor om de acute pijn te verzachten. Ik onderzoek ook samen met de patiënt of het maagzuur kan voorkomen worden. Helpt het als we de slaaphouding aanpassen? Zou de patiënt enkele kilo’s moeten afvallen? Is er een bepaalde stressfactor aanwezig? Zo ga ik op zoek naar een oplossing op de lange termijn."

Huisarts als coach
"Dat vraagt van mij een open, onderzoekende houding. En voldoende tijd. Soms nodig ik de patiënt ook uit om eens terug te komen. Zo zien we hoe de ziekte evolueert met de gegeven behandeling en de preventieve maatregelen. Als huisarts neem ik zo een coachende rol op. Ik sterk de patiënt om zijn gezondheid in eigen handen te nemen."

"Dat kan zeer bevredigend zijn als ik zie dat de frequentie van de coachende gesprekken mindert omdat de patiënt zichzelf als het ware geneest. Mijn lat voor patiëntenzorg ligt dan ook hoog. Of dat vind ik zelf toch. Maar spring ik over vijf jaar nog wel over die lat? Kan ik iedere patiënt voldoende tijd blijven bieden om hem die preventieve zorg te geven? Ik vraag het me af als ik naar mijn huidige werksituatie kijk."

Tikkende tijdbom: 13.000 patiënten voor 4 huisartsen!
"In de omgeving waarin ik nu werk, ben ik van de 8 huisartsen de enige onder de 55 jaar. Daarvan zijn er 2 collega’s ouder dan 70 jaar. Zij bouwen nu op hun eigen manier af. Over 5 jaar zijn in die 3 dorpjes samen waarschijnlijk slechts 4 huisartsen voor 13.000 inwoners. Dat wil zeggen dat iedere huisarts gemiddeld 3.250 potentiële patiënten heeft."

"De gemiddelde praktijkgrootte voor een Belgische huisarts ligt nu rond de 1.100 patiënten. De kans is dus zeer groot dat ik binnenkort zelfs niet meer over 20 minuten per patiënt zal beschikken."

Solo starten in een landelijke omgeving is voor durvers
"Natuurlijk studeren elk jaar jonge huisartsen af. Maar hoe motiveren we hen om in een dorpje te komen werken? Veel jonge huisartsen starten het liefst in een stedelijke omgeving, in een groepspraktijk met een moderne uitstraling. Solo starten in een landelijke omgeving: dat is voor de durvers."

"En dus ga ik zelf op zoek naar een oplossing om deze tikkende tijdbom voor huisartsen te ontmantelen. Ik kocht een pand voor 3 nieuwe, ruime dokterskabinetten. Zo hoop ik snel nieuwe collega’s te verwelkomen."

Moeilijk evenwicht in time management
"Ik geloof in de meerwaarde van preventie, vroegtijdige zorgplanning en interdisciplinaire samenwerking. Zowel in de eerstelijnszorg als tussen de eerste en de tweede lijn. Ik geloof ook in het stimuleren van zorgzame buurten, waarin burgers voor elkaar zorgen."

"Het zijn aspecten die vaak aan de kant geschoven worden omdat ze wel belangrijk zijn, maar niet dringend lijken. Dat is verkeerd. Het zijn net deze acties die de gezondheid en zelfredzaamheid van patiënten en hun omgeving bevorderen. Dit empowerment leidt tot minder acute noodsituaties. Die keren vaak als een boemerang terug naar de huisarts die zijn kans gemist heeft."

Het takenpakket van de huisarts herzien
"Vermits de gemiddelde huisartsenpraktijk enkel groter wordt, moeten huisartsen dringend nadenken over hun takenpakket. Moeten alle chronische patiënten elke 3 maanden op raadpleging komen voor hun medicatie? Moeten alle patiënten in het woonzorgcentrum maandelijks bezocht worden? Zo ja, wat maakt zo’n chronisch opvolgingsconsult dan de moeite waard? Moeten we zelf hartfilmpjes maken en zelf bloed nemen of nemen we hiervoor beter een verpleegkundige in dienst?"

Meer doen dan brandjes blussen
"Als huisarts moeten we meer doen dan medische brandjes blussen. Onze patiënten verdienen dat. Ze moeten bovenal goed geïnformeerd worden over hun gezondheid. Onze jarenlange studie en onze ervaring met zorgen dienen om onze patiënten zoveel mogelijk aan te leren hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen. En als het even kan, leren we ze ook voor hun familie, vrienden en buren te zorgen."

"Veel huisartsen denken nu al na hoe ze dit doel kunnen blijven nastreven, ook in veranderende omstandigheden. Zo houden we het allemaal samen langer vol."

Deze blog verscheen ook op www.patientempowerment.be