Tijdens een willekeurige driedaagse in de Vlaamse woonzorgcentra werd vorig jaar gemiddeld meer dan een vijfde van de Vlaamse rusthuisbewoners overdag "gefixeerd". Dat blijkt uit een rapport van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. 's Nachts loopt dat cijfer zelfs op tot bijna 45 procent. Nochtans is fixatie volgens het rapport geen goede maatregel om valpartijen te voorkomen, en kan het zelfs lijden tot "fysieke letsels, angst en onrust".

In totaal zijn er negen gangbare manieren om iemand te fixeren. Het gaat dus lang niet altijd om 'gordels' om bejaarden 'aan hun bed vast te binden'. Ook een hekken aan de rand van het bed, behoort tot de mogelijkheden.

De vrijheidsbeperkende maatregelen worden vooral gebruikt om te voorkomen dat de bejaarde in kwestie valt, of zichzelf op een andere manier bezeert. Maar het aantal valincidenten zou "nauwelijks" stijgen als er geen vrijheidsbeperkende maatregelen worden toegepast. Fixatie kan integendeel zélf fysieke letsels veroorzaken, of tot "psychologische gevolgen, zoals angst en onrust" leiden, klinkt het.

Het Vlaams Agentschap wil woonzorgcentra met het cijfermateriaal "attent maken" op het hoge aantal fixaties, en aansporen tot "verbeteracties", zegt woordvoerder Joris Moonens. De praktijk volledig achterwege laten, is "onmogelijk", klinkt het. "Maar hoe minder fixatie, hoe beter."

De cijfers van het Agentschap zijn gebaseerd op een telling bij 71.222 aanwezige bewoners in de 756 erkende woonzorgcentra, tijdens een willekeurige periode van drie dagen in 2016. In totaal werden bijna 16.000 bejaarden overdag gefixeerd, 's nachts ging het om iets minder dan 32.000 bewoners.

Tussen de rusthuizen onderling bestaan wel grote verschillen. In sommige centra werd fixatie nauwelijks toegepast, in andere werd 's nachts tot meer dan 70 procent van de bewoners gefixeerd. "Bovendien zou de situatie op drie andere dagen compleet anders kunnen zijn", zegt Moonens.