De 3 regionale federaties palliatieve zorg voor ziekenhuizen willen het sombere en angstaanjagende beeld dat de Belgen van hen hebben, corrigeren. Ze lanceren een gezamenlijke campagne - een primeur - om in te gaan tegen vooroordelen. Voordat de campagne begin maart op kruissnelheid komt, krijgen de huisartsen alle info omdat zij dienen als tussenschakel voor de patiënt, maar zelf ook centrale actoren zijn.
Met de nationale sensibiliseringscampagne ‘zorg en zoveel meer’ slaan de drie federaties voor palliatieve zorg in Vlaanderen, Brussel en Wallonië de handen in elkaar. Ze vinden het hoog tijd dat we palliatieve zorg door andere ogen gaan bekijken en willen daarom samen de vooroordelen en onduidelijkheden erover uit de wereld helpen. Want palliatieve zorg heeft nog te vaak een negatieve bijklank en is nog te vaak taboe.
Terwijl het zoveel meer is dan dat. Palliatieve zorg staat niet voor sterven maar voor levenskwaliteit. Het wil patiënt en naasten ertoe aanzetten het beste uit het leven te halen ondanks de ongeneeslijke ziekte. Het leert niet enkel afscheid nemen maar ook genieten van de kleine genoegens: een dagje samen met de kleindochter, een wandeling met de geliefde viervoeter of een moment voor jezelf met een warm bad. Deze positieve boodschap wordt tijdens de sensibiliseringscampagne uitgedragen gedurende de hele maand maart.
Naar schatting 100.000 Belgen per jaar hebben nood aan één of andere vorm van palliatieve zorg. Een groot aantal van deze patiënten vindt de weg niet naar deze vorm van zorgverlening. Nochtans verbetert palliatieve zorg de levenskwaliteit van patiënten en hun naasten aanzienlijk, zeker wanneer de zorg tijdig wordt ingeschakeld.
Huisartsen eerst ingelicht
"We versturen nu ongeveer 1.500 Brusselse huisartsen een brief met uitleg over de campagne, 2 posters (één in het Nederlands, één in het Frans) en een 20-tal tweetalige folders voor hun patiënten", dixit Dr. Bouckenaere, voorzitter van de Brusselse Federatie voor Palliatieve en Voortgezette Zorg. Dat laatste bijvoeglijk naamwoord weerspiegelt de wil van de Federatie om palliatieve zorg te beschouwen als een continuüm dat loopt van de aankondiging van een ongeneeslijke ziekte tot de laatste momenten van het leven, zonder een pauze tussen de curatieve en palliatieve fase. "We zeggen dat al sinds 1997 maar pas nu dringt dat ten volle door..."
Ook de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen verstuurt deze week deze info naar de huisartsen in Vlaanderen.
De Federaties wilden de huisartsen graag nauw betrekken bij de imagocampagne "Zorg en zoveel meer". En wel wegens de kernboodschap dat palliatieve zorg de levenskwaliteit verbetert. Maar huisartsen zijn ook actoren. "Palliatieve zorg moet niet worden gezien als de enige verantwoordelijkheid van specialisten in het veld. Het is een cultuur die elke eerstelijnszorgverlener, inclusief de huisarts, moet ontwikkelen, een vaardigheid die in het curriculum moet worden geïntroduceerd.
"Wij hameren erop dat de basis palliatieve zorg heel goed door de behandelende arts en zijn of haar gebruikelijke netwerk van zorgverleners kan worden verleend. Is de zaak complex, dan zijn de ondersteuningsteams er om expertise te leveren."
Vergoeding van 70 euro
Bovendien promoot de politiek ACP (advanced careplanning). "ACP staat in het akkoord 2020 met ingang vanaf de herfst (via de indextoekenning partiële begrotingsdoelstellingen artsen). Er wordt 6,5 miljoen voor uitgetrokken. Voor de huisartsen zal een tarief met een nieuwe nomenclatuurcode worden gepubliceerd omdat zij de professionals zijn die voortdurend in contact staan met de patiënt. Het gaat om een bedrag van ongeveer 70 euro dat één keer per patiënt geattesteerd kan worden."
De ACP moet leiden tot voorafgaande richtlijnen. Voor Dominique Bouckenaere staat de overheid erop dat hiervoor officiële formulieren worden ingevuld (negatieve verklaring, voorafgaande wilsbeschikking euthanasie, laatste wensen...). "Wij zien de ACP als een proces dat zich ontwikkelt, waarbij verschillende actoren betrokken zijn en dat verder gaat dan documenten opstellen. Het was belangrijk voor ons om de discussie met de patiënt aan te moedigen over hun waarden en levenseindekeuzes, en dat niet op het allerlaatste moment".
De ACP zal worden gekoppeld aan de PICT tool. De tool, die begint met de vraag "Zou u verbaasd zijn als uw patiënt binnen 6 tot 12 maanden zou overlijden?", maakt het mogelijk om een patiënt die baat kan hebben bij een palliatieve benadering, vroegtijdig te identificeren. De PICT is evenwel geen bijbel. Op een gegeven moment was het de bedoeling dat de schaal zou worden gebruikt om 3 palliatieve statussen met hun verschillende behoeften te onderscheiden, maar dat werd afgevoerd. "De PICT zal worden gebruikt om patiënten voor ACP te identificeren en ook om huisartsen eerder bewust te maken van hun behoeften, bijvoorbeeld voor psychologische ondersteuning of symptoombestrijding".
De campagne is te zien op affiches in gezondheidsinstellingen in heel België en te horen op de Franstalige radio (Classic 21, Radio contact, Nostalgie en Sud Radio). Ook een aantal metrostations in Brussel worden voor de gelegenheid in een nieuw kleedje gestoken door middel van posters en banners. Een gloednieuwe website ontkracht een aantal misverstanden over palliatieve zorg en geeft bijkomende informatie.
