Moet er een duidelijke scheiding komen tussen de eerste, tweede en derde lijn in de gezondheidszorg? Uit een enquête van De Specialist – krant van dezelfde uitgever als Medi-Sfeer – blijkt dat de meningen van de 893 respondenten-specialisten verdeeld zijn. Voor- en tegenstanders houden elkaar in evenwicht en dat geldt zowel voor de scheiding tussen eerste en tweede, als tussen tweede en derde lijn. Toch verbergen deze cijfers grote verschillen.
A – scheiding tussen eerste en tweede lijn: Nederlandstaligen en jongeren PRO
• De cijfers
Zes op de tien Nederlandstaligen zijn voor heldere ‘beschotten’ tussen eerste en tweede lijn. Franstaligen vertonen het omgekeerde spiegelbeeld: zes op de tien zijn tegen. Al stemmen net iets meer vrouwen dan mannen PRO, toch is het verschil hier zeer klein en niet significant. Wat sterk opvalt, is de trendbreuk tussen min-40-jarigen (zeven op de tien voor een scheiding) en de 40-plussers (net niet de helft is voor, en hoe ouder, hoe minder voorstander).
• De analyse
De invloed van de specialistenplethora, een flink stuk groter langs Franstalige kant, kan een rol spelen in die zin dat de Franstalige specialisten minder dan hun Nederlandstalige collega’s bereid zijn om hun ‘territorium’ te begrenzen. Misschien spelen ook culturele verschillen mee. Franstaligen voelen zich sneller bedreigd door een structuur die van bovenaf beslissingen oplegt. Waarom meer jongeren dan ouderen voorstander zijn van een duidelijke scheiding, kan liggen in het feit dat jongeren meer nood hebben aan een duidelijke structuur in het complexe landschap van de gezondheidszorg, waarmee ze nog niet evenveel vertrouwd zijn als de ervaren artsen.
B – scheiding tussen tweede en derde lijn: Nederlandstaligen en 50-65-jarigen PRO
• De cijfers
Meer dan zes op de tien Nederlandstaligen zijn voorstanders van een scheiding tussen de tweede en de derde lijn. Franstaligen zijn opnieuw tegen met een duidelijke meerderheid, al is deze iets minder uitgesproken dan bij de vorige vraag (57%). Tussen mannen en vrouwen bestaat nagenoeg geen verschil. Als we beide leeftijdsgroepen vergelijken, geldt opnieuw: hoe ouder, hoe minder voorstander. Met één opvallende uitzondering: de 50-65-groep die nagenoeg naadloos aansluit bij de min-40-jarigen en dus hoofdzakelijk voor is.
• De analyse
Een verklaring voor de meningsverschillen tussen Nederlands- en Franstaligen is opnieuw te zoeken bij de specialistenplethora. Voelen de 50-65-jarigen in dit stadium van hun carrière meer spanningen tussen de tweede en de derde lijn? Liggen beide lijnen voor de oudere artsen nu dichter bij mekaar dan toen ze jong waren?
VBS-ondervoorzitter Marc Moens windt er geen doekjes om wat die ‘culturele’ verschillen betreft: “Dat er meer en vooral jonge Nederlandstaligen voor afscheiding tussen eerste, tweede en derde lijn te vinden zijn, heeft alles te maken met de brainwashing die de jongste generaties artsen kregen aan de Vlaamse universiteiten. In Vlaanderen is ook de politieke wereld ervan overtuigd dat de eerste lijn het best afgescheiden wordt van de rest van de geneeskunde. Het Vlaams decreet van 3 maart 2004 over de eerstelijnsgezondheidszorg en de samenwerking tussen de zorgaanbieders sluit expliciet de specialisten uit de eerste lijn uit (artikel 2, 19°). Nochtans moeten alle lijnen door elkaar lopen en moet er samenwerking zijn tussen alle niveaus. Ondanks de veel grotere specialistenplethora in het Franstalig landsgedeelte vindt men er geen antispecialistendecreten van de Franstalige Gemeenschap en ken ik er geen doctrinaire proffen huisartsgeneeskunde. De scheiding tussen de zorglijnen is zinloos. Deontologisch werkende, deskundige artsen weten perfect wanneer ze welke patiënten naar een meer gespecialiseerde arts of dienst moeten verwijzen.”
