MSM (men having sex with men) zijn momenteel in België levenslang van bloeddonatie uitgesloten. Minister De Block gaf onlangs aan dat ze de wetgeving hierrond wil herbekijken. Ze heeft een advies gevraagd aan de Hoge Gezondheidsraad, dat in de maak is, maar nog niet als definitief mag worden beschouwd. Maar uit het discours van de minister vorige vrijdag op een rondetafelgesprek bleek dat ze al goed weet waar ze naartoe wil. Er komt een versoepeling.

De Belgische wetgeving is afgeleid van een Europese richtlijn die zegt dat bepaalde personen permanent mogen worden uitgesloten van bloeddonatie, als ze aan de hand van hun seksueel gedrag een groot risico hebben om ernstige hematogeen overdraagbare infectieziekten op te lopen. Personen met een risico mogen worden uitgesloten gedurende een bepaalde periode na beëindiging van het risicogedrag.

De richtlijn is in de verschillende landen uiteenlopend geïnterpreteerd. In Nederland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Finland en Zweden mogen MSM bloed geven als ze verklaren dat ze tijdens de afgelopen 12 maanden geen seks hebben gehad met een man. In Spanje en Italië hebben MSM toegang tot bloeddonatie via een vragenlijst die een individuele risico-inschatting mogelijk maakt, net zoals dat – ook bij ons – het geval is voor heteroseksuelen.

In 2015 heeft het Europees Hof van Justitie over het beleid rond bloeddonatie door MSM een arrest uitgevaardigd, naar aanleiding van een klacht. Het Europees Hof oordeelt dat lidstaten aan de hand van bodemeigen, recente epidemiologische gegevens moeten nagaan of er een verhoogd risico van besmet bloed bestaat als men MSM tot bloeddonatie toelaat. Landen moeten ook nadenken over de mogelijkheid van minder drastische maatregelen, zoals de sperperiode die nu al in een aantal Europese landen bestaat. Pas als geen enkele andere maatregel haalbaar blijkt, is een permanente uitsluiting gerechtvaardigd.

Op grond van deze uitspraak en van het protest dat leeft bij LGBT-groeperingen, heeft minister De Block advies gevraagd aan de Hoge Gezondheidsraad (HGR). Aan de hand van berekeningen en gegevens uit onze omringende landen concludeert de HGR dat het invoeren van een sperperiode van minstens 6 maanden geen aantoonbare stijging van het risico op besmet bloed met zich zal meebrengen. De ervaring in Spanje en Italië toont aan dat een overstap naar individuele risico-inschatting voor MSM een verhoging van het risico op besmet bloed met zich meebrengt.

Sperperiode komt eraan

“Met het oog op deze gegevens moeten we durven overwegen MSM niet meer levenslang van bloeddonatie uit te sluiten”, zegt Maggie De Block. “Als ze gedurende een welomschreven periode geen seks gehad hebben met een andere man, dan moeten ze bloed kunnen geven.” Ze omschrijft de veiligheid van de patiënten die bloed moeten toegediend krijgen als een absolute prioriteit, en doet een beroep op de verantwoordelijkheidszin van kandidaat-donoren.

Behalve de minister sprak geen van de partijen op de rondetafelconferentie expliciet een mening uit over een wetswijziging, maar sommigen lieten wel een ballonnetje op. Het Rode Kruis wees erop dat er in België een onderrapportage bestaat van de MSM-contacten op de vragenlijst die de bloeddonatie voorafgaat. Een hematoloog meldde dat ze er niet aan durfde te denken “dat er in de toekomst een verandering zou optreden in het huidige gekende risico.”