Het Hof van Cassatie Nederlandstalige kamer velde een belangrijk arrest in de kwestie of de patiënt dan wel de zorgverlener moet bewijzen dat geïnformeerde toestemming gegeven werd. Na een ophefmakend arrest in 2015 leek de bewijslast naar de zorgverlener te schuiven, maar nu legt Cassatie die bij de patiënt, vernam De Specialist.

De bal ging aan het rollen in een zaak waarbij een patiënte ten val kwam in het Virga Jesseziekenhuis Hasselt in 2009 (nu Jessa). Dat nadat ze een CT-scan onderging. De dienstdoende verpleegkundige zou de tafel uit de scanner hebben geschoven en de patiënte in zitstand geholpen hebben om rechtop te komen op de tafel. Daarop zou hij het lokaal verlaten hebben zonder dat hij de scantafel in een lagere stand plaatste. Toen de patiënte rechtstond, schoof ze van de tafel waarbij ze haar enkel brak. De patiënte verweet de verpleegkundige dat hij haar niet geïnformeerd had: hij had moeten zeggen dat ze even moest blijven zitten totdat hij de tafel lager had gezet en haar eraf kon helpen. De verpleegkundige beweerde dan weer dat hij haar wel geïnformeerd had.  Hun verklaringen  waren dus tegenstrijdig.

Het Hof van Beroep Antwerpen oordeelde dat in geval van tegenstrijdige verklaringen de bewijslast van die bewering bij de zorgverlener lag: hij moest dus hard maken dat hij dat wel had gezegd. Het Hof van Beroep verwees daarbij naar het eerdere geruchtmakende arrest uit 2015. Dat leek toen volgens heel wat experts de bewijslast bij de zorgverlener te leggen.

Maar nu fluit Cassatie  in een arrest van 11 januari 2019 dat De Specialist kon inkijken, het Hof van Beroep Antwerpen terug: het is de patiënt die moet bewijzen dat hij niet geïnformeerd is.

Cassatie motiveert dat als volgt: “Sinds het arrest (25 juni 2015) heerst grote onduidelijkheid over de bewijslastverdeling. (…) De partij die het bestaan van een fout in de informatieplicht aanvoert, moet het bestaan van deze fout aantonen. Cassatie vernietigt het bestreden arrest en verwijst de partijen naar een ander hof van Beroep (Gent).

Meester Christophe Lemmens licht toe dat mocht men nu verder willen procederen bij het Hof van Beroep van Gent, dat hof dan wel rekening moet houden met de uitspraak van Cassatie Antwerpen. “Strikt genomen is dit arrest van het Hof van Cassatie niet bindend, maar toch wel richtinggevend. Ooit moeten een Nederlands- en Franstalige Kamer van Cassatie gaan samenzitten om de knoop definitief door te hakken.”

De discussie helt nu wel duidelijk over naar de patiënt die weer de bewijslast krijgt toegeschoven.

En wat dan met de wet patiêntenrechten die zegt dat de zorgverlener een informatieverplichting heeft? Die geldt dus nog steeds, maar als een patiënt beweert dat een zorgverlener niet aan die informatieplicht heeft voldaan, luidt nu de basisregel dat hij dat wel moet bewijzen.

> Klik hier voor meer achtergrondinfo over het bestreden arrest uit 2015.