Stephen Hawking, al jaren gekluisterd aan zijn rolstoel en afhankelijk van zijn spraakcomputer om te communiceren, heeft zijn hele leven gewijd aan het ontrafelen van de geheimen van het universum, en het populariseren van de astrofysica. "Dit universum zou weinig waard zijn als het niet de mensen zou herbergen waarvan we houden", schreef hij ooit. De Brit overleed woensdag op 76-jarige leeftijd.

"Ik ben er zeker van dat mijn handicap heeft bijgedragen tot mijn bekendheid. De mensen zijn gefascineerd door het contrast tussen mijn fysieke capaciteiten en de extreem uitgebreide natuur van het universum dat ik bestudeer", zei Hawking zelf. Hij was een van de grootste wetenschappers van onze tijd.

Hawking werd op 8 januari 1942 geboren, dag op dag 300 jaar na de dood van astronoom Galileo Galilei. Zijn vader, zelf bioloog, hoopte dat zijn zoon geneeskunde zou gaan studeren in Oxford. De jonge Stephen was echter al vroeg gebeten door de wiskunde, maar koos uiteindelijk voor fysica omdat hij in Oxford geen wiskunde kon studeren. Drie jaar later trok hij naar Cambridge om astronomie te studeren.

Kort na zijn 21ste verjaardag krijgt Stephen te horen dat hij lijdt aan de spierziekte ALS. Artsen geven hem slechts twee jaar, waardoor hij zelfs zijn doctoraatsthesis niet kon afwerken. Hawking belandde daardoor in een zware depressie, die hij mede door zijn toekomstige vrouw, de studente linguïstiek Jane Wilde, te boven kwam. De twee trouwden in 1965, kregen drie kinderen en gingen 30 jaar later uit elkaar. Het huwelijk met zijn tweede vrouw Elaine Mason, liep in 2006 na elf jaar af.

Hawking takelt zienderogen af door zijn ziekte, en vanaf 1974 is hij niet meer in staat om zichzelf te voeden of zelf uit zijn bed te komen. In 1985 verliest hij zijn spraak definitief, nadat hij door een longontsteking een tracheotomie ondergaat.

Zijn geestelijke capaciteiten blijven wel intact. En zijn doel is eenvoudig: "het universum volledig begrijpen, te weten komen waarom hij is hoe hij is, en waarom hij bestaat".

In de jaren zeventig van de vorige eeuw ontwikkelt hij het idee dat de zwarte gaten niet alleen alle materie en licht absorberen die in hun buurt komen, maar ook een straling uitzenden, die "Hawkingstraling" zal gedoopt worden. Hij wordt zo de eerste die zich waagt aan de Heilige Graal van de fysici, door de twee grote theorieën die de werking van het universum verklaren, te verbinden: de relativiteitstheorie van Albert Einstein voor het oneindig grote en de kwantummechanica voor het oneindig kleine.

"Hoewel mijn ontdekking uitlegt waarom zwarte gaten thermale straling moeten afgeven, kwam ze als een totale verrassing. Ik dacht eerst dat ik waarschijnlijk een fout had gemaakt", schreef Hawking in zijn autobiografie die in 2013 werd gepubliceerd.

In 1988 publiceert hij zijn wereldberoemde werk "A brief history in time", waarin hij aan het grote publiek de principes van de kosmologie, de Big Bang en de snaartheorie uitlegt. Hawking ontpopt zich zo tot dé figuur van de popularisering van de wetenschap. Van het werk werden al 9 miljoen exemplaren verkocht en wordt zo het meest gelezen populair-wetenschappelijke boek.

Hawking schopt het met zijn sterke communicatievaardigheden en humor tot een ware celebrity, met meer dan 4 miljoen volgers op Facebook en optredens in televisieseries als "Star Trek", "The Big Bang Theory" en "The Simpsons". In de film "A theory of everything" (2014) wordt Hawking gespeeld door Eddy Redmayne. Hij kreeg ook talrijke onderscheidingen, waaronder de prijs van de Order of the British Empire, die hij in 1982 ontving van Queen Elisabeth II. De Nobelprijs kreeg hij nooit. Volgens wetenschappers had hij die waarschijnlijk gekregen als hij zijn theorie rond zwarte gaten experimenteel had kunnen aantonen.