Het Riziv en de FOD Volksgezondheid schakelen een versnelling hoger tegen het verkeerd voorschrijven van antibiotica. Overbodig gebruik kan immers leiden tot antimicrobiële resistentie (AMR), en dat is volgens minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) momenteel wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak. Het Riziv verwijst ook naar een aanbeveling van het Rekenhof in dat verband.

Het overbodig gebruik en voorschrijven van antibiotica is al jaren een aandachtspunt. Deze maand verschijnen in het Staatsblad nieuwe indicatoren om verkeerd voorschrijfgedrag te voorkomen. Zo mikt een kwantitatieve indicator op een daling van 40 procent van het aantal voorschriften voor antibiotica door huisartsen. Veertien procent van de patiënten die zich aanmelden met een banale verkoudheid en negentien procent van de patiënten die zich aanmelden met gri ep krijgen antibiotica voorgeschreven, terwijl deze aandoeningen door een virus worden veroorzaakt en antibiotica dus geen zin hebben.

Twee kwalitatieve indicatoren focussen op het type antibiotica dat wordt voorgeschreven. Er wordt namelijk te snel onmiddellijk overgegaan op tweedelijnsantibiotica terwijl geen of mildere eerstelijnsantibiotica beter gepast zijn. Ze hebben dan wel sneller effect, die antibiotica zijn belangrijk en vaak essentieel bij het behandelen van infecties. Als de resistentie ook daartegen verhoogt dan kunnen we ernstigere infecties steeds moeilijker genezen, legt minister Vandenbroucke uit.

Artsen die volgens de indicatoren te veel voorschrijven worden geresponsabiliseerd. In een later stadium zullen sancties - in uitzonderlijke gevallen - mogelijk zijn.

Daarnaast komt er een campagne - "Praat over antibiotica" - en dat naar aanleiding van de World AMR Awareness Week. Volgens de minister is AMR op dit moment de belangrijkste doodsoorzaak wereldwijd. In België sterven jaarlijks meer dan 600 patiënten aan de gevolgen van antimicrobiële resistentie. In Europa is sprake van meer dan 35.000 overlijdens per jaar.

Het Riziv verwijst ook naar een rapport van het Rekenhof eind vorig jaar. In dat rapport aan het federale parlement onderzocht het Rekenhof het beleid inzake het voorschrijven en afleveren van antibiotica voor menselijk gebruik, omdat België nog altijd één van de grootste verbruikers van antibiotica is in Europa. In ons land ligt die antibiotcaresistentie elk jaar aan de basis van honderden doden, heette het. Het Rekenhof stelde vast dat het beleid vooralsnog niet doeltreffend is om het antibioticagebruik te beperken. Daarom beveelt het de federale instellingen aan acties te ondernemen die al hebben bewezen nuttig te zijn om de kwaliteit van de voorschriften te verbeteren en om de hoeveelheid antibiotica te verminderen die nodeloos wordt afgeleverd in de apotheken.

Het Rekenhof drong er in het rapport op aan om de exacte hoeveelheid antibiotica af te leveren die nodig is voor debehandeling en erop toe te zien dat de apotheker altijd om een voorschrift vraagt alvorens antibiotica mee te geven.

Het nieuw nationaal plan, eind 2021 goedgekeurd door de interministeriële conferentie, moest worden aangevuld met doeltreffende acties. Maar het bood geen oplossing voor problemen als het feit dat geen toezicht wordt uitgeoefend op het voorschrijven noch op de aflevering. Bovendien schrijft het plan niet voor om de acties die erin worden bepleit, te evalueren om te zien of ze doeltreffend zijn. Ondoeltreffende acties ondernemen zou echtereen verspilling van resources kunnen zijn.

> Nieuwe antibiotica-indicatoren vandaag van kracht