In de media werd recent uitgebreid aandacht besteed aan de lange wachttijden bij artsen, ondanks het feit dat België een bovengemiddeld aantal artsen telt. Volgens huisarts en professor emeritus Patrik Vankrunkelsven is het probleem niet op te lossen door simpelweg meer artsen aan te stellen. Het huidige gezondheidssysteem is te sterk gestuurd door economische prikkels en werkt overconsumptie, inefficiëntie en wachttijden in de hand.

“Zet in een ziekenhuis met pakweg vijf orthopedisten een zesde bij, het zal geen jaar duren vooraleer de wachttijden even lang zullen zijn”, schrijft hij in een opiniestuk in De Morgen. 

Overconsumptie wordt vaak verpakt als preventieve zorg, met het idee dat vroegtijdige opsporing van aandoeningen levens kan redden. Maar in de praktijk leidt dit tot overbodige consulten, meent hij. Vankrunkelsven geeft meerdere voorbeelden, zoals een patiënt met knieartrose die jaarlijks wordt opgevolgd zonder klachten, of mannen met goedaardige prostaatvergroting die jaarlijks onnodige metingen ondergaan bij de uroloog. Ook jaarlijkse hartcontroles voor stabiele patiënten zijn volgens de richtlijnen niet nodig, maar worden toch massaal uitgevoerd. “Als we het huidige 'businessmodel' blijven hanteren zullen méér artsen het probleem niet oplossen”, luid het.

Zijn analyse: artsen voelen zich vaak comfortabel met gevulde agenda’s vol routineonderzoeken. Dit geeft een gevoel van controle en continuïteit, maar draagt nauwelijks bij aan de volksgezondheid en houdt wachttijden kunstmatig hoog. Bovendien maken deze controles het voor huisartsen moeilijk om dringende patiënten snel door te verwijzen.

Ook eerste lijn

Vankrunkelsven wijst ook naar de eerste lijn. Waar huisartsen vroeger open consultaties aanboden, werken ze nu vaak met starre afspraken. Dit dwingt patiënten om voor acute problemen uit te wijken naar spoeddiensten of specialisten. “Ook huisartsen laten zich in slaap wiegen door de vastheid van de geplande raadplegingen, waardoor acute geneeskunde doorschuift naar de tweede lijn. Ook de eerste lijn kan wachtlijsten ontvetten.”

De auteur pleit voor meer flexibiliteit en samenwerking, onder andere door verpleegkundigen beter in te schakelen.

De kern van de oplossing ligt volgens Vankrunkelsven dus in het herzien van het businessmodel van de gezondheidszorg. Overbodige en te frequente opvolgconsulten moeten verdwijnen. Alleen zo kunnen de wachtlijsten structureel worden aangepakt, zonder extra artsen toe te voegen. Het vergt een kritische blik van zowel specialisten als huisartsen op hun eigen praktijkvoering en een systeemwijziging waarbij zorg wordt afgestemd op medische noodzaak in plaats van economische logica.

> Het volledige opiniestuk vindt u hier.

> Wachttijden specialisten blijven toenemen: wordt geneeskunde luxeproduct?

> Meer dan 80 dagen wachten op afspraak bij specialist

>