Tijdens de eerste 12 maanden arbeidsongeschiktheid betalen patiënten gemiddeld 1.454 euro uit eigen zak aan gezondheidskosten. Riuim de helft heeft dan ook een chronische aandoening terwijl hun inkomen dan net aanzienlijk lager ligt. De Onafhankelijke Ziekenfondsen pleiten er onder meer voor om chronisch zieken beter te beschermen tegen deze hoog oplopende supplementen.

Dat arbeidsongeschiktheid en invaliditeit* een grote hap nemen uit het budget van de sociale zekerheid wisten we al. Uit cijfers van het Riziv blijkt dat de invaliditeitsuitkeringen tussen 2007 en 2017 meer dan verdubbelden, van 2,4 naar 5,4 miljard euro.

Een nieuwe studie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen bij meer dan 10.000 van onze leden in arbeidsongeschiktheid en invaliditeit toont nu ook hoeveel de patiënten zelf moeten betalen. En dat blijkt veel te zijn: tijdens de 12 maanden van primaire arbeidsongeschiktheid gaat het gemiddeld om 1.454 euro. Dat is ongeveer vijf keer meer als dit cijfer wordt afgezet tegen de ledengroep van 20 tot 64 jaar van de Onafhankelijke Ziekenfondsen (gemiddeld 285 euro).

Vooral ziekenhuisverblijven en geneesmiddelen

Naast de terugbetalingen door de verplichte ziekteverzekering betalen patiënten zelf ongeveer 10 à 15% van hun totale jaarlijkse gezondheidskosten. Die totale jaarlijkse uitgaven zijn duidelijk het grootst tijdens de 12 maanden van primaire arbeidsongeschiktheid: 14.059 euro. In de periode daarvoor gaat het om gemiddeld 4.184 euro en tijdens de invaliditeit om 7.020 euro.

En wat veroorzaakt die hoge kosten tijdens de primaire arbeidsongeschiktheid van 12 maanden? De belangrijkste uitgavenposten zijn de verblijfskosten in het ziekenhuis (gemiddeld 6.750 euro) en de geneesmiddelen (gemiddeld 1.830 euro).

Meer dan 1 op de 2 heeft chronische aandoening

De aanwezigheid van chronische aandoeningen bij mensen in arbeidsongeschiktheid verklaart deze hoog oplopende kosten voor een groot deel. Want bij het begin van hun primaire arbeidsongeschiktheid leed meer dan 1 op de 2 van de  mensen in invaliditeit al aan een chronische aandoening.

De meest voorkomende behandelingen zijn: ontstekingsremmers en/of pijnstillers (2 op de 3 mensen), antidepressiva (1 op de 3), antihypertensiva (1 op de 4) en ziekenhuisopnames voor een ernstige psychische aandoening (5,8 %).

Financiële kwetsbaarheid

Naast een inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid krijgen chronisch zieken dus ook nog eens te maken met soms hoge supplementen. Zo vertegenwoordigen ziekenhuissupplementen bijna de helft van hun persoonlijke bijdragen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen dringen aan op maatregelen om chronisch zieken beter te beschermen tegen deze hoge kosten en om bepaalde bronnen van sociale ongelijkheid aan te pakken. Bijvoorbeeld vervangingsinkomens optrekken tot op het niveau van de armoedegrens, de periode gewaarborgd loon voor arbeiders gelijkstellen met die voor bedienden, een periode van gewaarborgd loon invoeren voor werknemers met een fluctuerende ziekte, …

Behandelende arts: gecoördineerd actieplan

En wat met de gezondheidsproblemen bij het begin van de primaire arbeidsongeschiktheid? Om die aan te pakken, is een gecoördineerd actieplan door de behandelende arts, arbeidsarts en adviserend arts nodig. Voor zo’n betere samenwerking tussen deze zorgverleners zou een gemeenschappelijk platform voor een beveiligde gegevensuitwisseling zeer nuttig zijn.

Ontdek hier meer cijfers en aanbevelingen uit deze studie.

*Ter verduidelijking: met primaire arbeidsongeschiktheid bedoelen de Onafhankelijke Ziekenfonsen het eerste jaar van arbeidsongeschiktheid, na de periode van gewaarborgd loon. Invaliditeit is de periode van arbeidsongeschiktheid die begint na het jaar van primaire arbeidsongeschiktheid.

> Lees ook: Aantal langdurig zieken met ruim 5% gestegen in 2018

> De Onafhankelijke Ziekenfondsen houden over de problematiek binnenkort een symposium.