Een patiënt die herhaaldelijk amblyoop verklaard werd, werd ruim een halve eeuw later anders gediagnosticeerd zodat hij nu met zijn geopereerde oog beter ziet dan met het andere waarvoor hij zijn oogarts opzocht. Moraal van het verhaal: aanvaard nooit blindelings een eerdere diagnose (iedereen kan een foute diagnose stellen), vraag bij twijfel advies aan collega’s, dilateer minstens één keer iedere patiënt.

De opmerkelijke casus in kwestie wordt ons geschetst door dokter Zahra Javdani (AZ Jan Portaels Vilvoorde): “De heer S.C. is geboren met een linkeroog met weinig zicht, hij neemt er alleen een verschil tussen licht en donker mee waar. Op school moeten zijn ouders elk jaar naar de oogarts met hem. De oogarts verklaart dat hij er niets aan kan doen: zijn oogprobleem zou te wijten zijn aan luchtbelletjes en de lens moet verwijderd worden. Elk jaar hoorde hij bij de oogcontrole hetzelfde verhaal.”

“Later wordt hij In het leger afgekeurd in verband met zijn linkeroog. En dat terwijl hij zo graag zijn legerdienst had vervuld. Van het leger wordt hij doorgestuurd naar prof. VDB in Antwerpen. Die zei zowat 50 jaar geleden dat dit niet echt een meerwaarde zou zijn voor hem, vermits hij misschien 2 of 3 op 10 zou zien met die nieuwe lens. Daarom raadt ze hem aan om het zo te laten en zijn linkeroog als reserve te houden voor mocht iets gebeuren met zijn rechteroog.”

“Onlangs komt hij bij mij voor de eerste keer op consultatie, ditmaal voor zijn goede rechteroog dat hij wil laten opereren wegens progressieve visusdaling. Het andere oog was dus amblyoop verklaard door verscheidene oogartsen (recent bevestigd door enkele collega-oogartsen).“

“Ik herinner mij dat Prof. Luc Missotten van Leuven zei dat elk patient minstens een keer gedilateerd moest worden en dat blijft maar door mijn hoofd spoken. Een kleine oftalmologisch test leert me dat de heer S.C. geen amblyopie heeft. Na dilateren van de pupil door oogdruppels en de patiënt door een pine hole te laten kijken, blijkt zijn visus verbeterd te zijn tot 0.3.”

“Het congenitale cataract was enkel beperkt tot het centrale deel, en de periferie van de lens was helderder, en minder troebel zie foto 1. Mijn hypothese luidde dan ook dat dit oog nooit amblyoop was geweest maar dat wel een verkeerde diagnose was vastgesteld. Dus besloten wij om eerst zijn minder goede oog (dat enkel maar donker en lichtcontrast waarnam) te opereren.”

“Toen de patiënt op controle kwam na zijn cataractoperatie, zag ik een speciale blik in zijn ogen. Hij wachte zoals andere patienten in de wachtkamer, tot het zijn beurt was. Net voor ik begon met het  oogonderzoek vroeg hij mij: “Dokter, mag ik u een kus geven? Uiteraard een verrassende vraag, maar hij straalde van blijdschap en deed zijn verhaal (zie filmpje).”

“De cataractoperatie met implantatie van een bifocale lens resulteerde hierin dat mijnheer S.C. zonder bril kon lezen tot 10/10 en zijn verzicht haalde 0.8. Door een foute diagnose was zijn carriere volledig de mist ingegaan - hij wou naar het leger maar werd afgekeurd wegens zijn oogprobleem dat al jaren opgelost kon zijn.”

“Wij wonen in een Europese land met ongeveer 800 gerenomeerde en competente oogartsen, vandaar het belang van screening van iedereen boven 40 jaar. Mijn take-homemessage voor de oogartsen:

·       oordeel niet om niet vooroordeeld te worden;

·       aanvaard niet blindelings een diagnose;

·       vraag bij twijfel advies bij andere collega’s;

·       om het even wie kan een foute diagnose stellen, soms lijkt iets anders dan wat het in werkelijkheid is;

·       dilateer minstens één keer iedere patient.”

·       Indien geen tijd genoeg om alleen alle nodige oftalmologische onderzoekingen uit te voeren, vraag maar samenwerking met optometristen en opticiens.

“Patiënten raad ik aan om in dergelijke situaties, als al een congenitaal cataract of iets gelijkaardigs is geconstateerd, een oogarts te consulteren voor een grondig onderzoek. De chirurgische aanpak van zowel bilateraal symmetisch als unilateraal congenitaal cataract mondt vaak uit in succesrijke verbetering van het zicht en ontwikkeling van het kind.” Er wordt rekening gehouden met het graad van cataract.

PS S.C. is ondertussen geopereerd van de tweede oog met bifocale lensimplantatie, en ziet perfect 10/10 zonder bril voor ver en dicht.

Amblyopie

Wereldwijd is 1-5% van de bevolking amblyoop. Ambliopie is de meest diffuse vorm van visuele functiestoornissen die één oog treft, Amblyopie wordt meestal veroorzaakt door een vroege functionele onbalans tussen de twee ogen. Vroegtijdig onbehandeld congenitaal cataract is naast strabisme en anisometropie een van de oorzaken van amblyopie, wat leidt tot ernstige tekorten aan gezichtsscherpte, contrastgevoeligheid en stereopsis.

Hoewel amblyopie bij kinderen efficiënt kan worden behandeld, wordt het onomkeerbaar bij volwassenen, als gevolg van een dramatische afname van de plasticiteit van de visuele cortex die optreedt aan het einde van de kritieke periode (CP) in de primaire visuele cortex.