De gestrande syndicale verkiezingen raakten op 13 juni opnieuw op dreef. Tijdens de medicomut-zitting twee dagen eerder werden verschillende heropstartscenario’s overwogen. Ten slotte kwam er één uit de bus. Kartel/ASGB-voorzitter Reinier Hueting duidt de genomen beslissingen. Los van de bug ziet hij ook andere gebreken in de organisatie van de verkiezingen.

Doordat het systeem niet werkte, kregen gebruikers na het stemmen allerlei vensters in een willekeurige volgorde te zien. “Het is best mogelijk dat mensen niet eens weten dat ze eigenlijk geldig gestemd hebben”, vertelt ons dr. Hueting.

Eén mogelijk heropstartscenario bestond erin de hele procedure van nul te herbeginnen, en iedereen een nieuw token toesturen. Dat zou 10 werkdagen in beslag genomen hebben, waardoor de verkiezingsperiode zich zou hebben uitgestrekt tot een stuk in de zomervakantie. Niet gunstig voor de participatiegraad. Nu was het ook wel mogelijk om de verkiezingsperiode helemaal door te schuiven tot na de vakantie. “Dat hadden we liever niet, want dan was de campagne volledig losgekoppeld van de stemming”, aldus de Kartel-voorzitter. “Dat zou het elan uit het hele gebeuren hebben gehaald.”

De beste oplossing was dus alle tokens te reactiveren en alle artsen die al gestemd hadden, opnieuw te laten stemmen. Het enige probleem stelde zich nog voor artsen die hun token na het stemmen hadden vernietigd. Als eerste maatregel kunnen ze het best nagaan of hun browser het token niet heeft opgeslagen. Zo ja, dan zijn ze meteen weer op dreef.

Verloren tokens worden vervangen

Mensen die uiteindelijk niet meer over een token blijken te beschikken, vormen in principe een heel kleine groep. Reinier Hueting: “Er is eerst gezegd dat er geen nieuwe tokens zouden komen, maar daartegen hebben we geprotesteerd.” Wie nood heeft aan een nieuw token, kan dat per mail aanvragen. In de mail moet de arts op erewoord verklaren dat hij zijn eerste token vernietigd heeft. Zo wil men vermijden dat één persoon met twee verschillende tokens tweemaal stemt.

Het Riziv zal nagaan of de aanvragers van een nieuw token inderdaad op 8 of 9 juni op het systeem ingelogd hebben. Zo zal men weliswaar te weten komen of de betrokkene ingelogd heeft, maar niet echt kunnen zien of hij al dan niet gestemd heeft. Vóór men een nieuw token aanreikt, wordt er een extra controle uitgeoefend: het Riziv belt de arts op, om er zeker van te zijn dat hij wel degelijk (en niemand anders) het nieuwe token aangevraagd heeft.

Het beste compromis

Het huidige systeem houdt een risico op fraude in, weet dr. Hueting. “Maar zoals gezegd, was helemaal herbeginnen geen aantrekkelijke optie. We hebben er ons vanuit de syndicaten toe verbonden dat we geen procedures zullen opstarten tegen de huidige regeling. Dat kan verleidelijk zijn als men op een paar stemmen na een zetel naar een ander syndicaat ziet gaan. Maar we respecteren dus het compromis dat hier uitgewerkt is.”

De syndicaten zijn bezorgd dat de technische problemen ontradend zullen werken op de motivatie om te stemmen. In de medicomut is er een ogenblik overwogen om de al uitgebrachte stemmen gewoon te laten meetellen. In dat geval zou men een beroep doen op de eerlijkheid van de artsen om hun gereactiveerde token geen tweede keer te gebruiken. Maar omdat deze methode toch wel wat ruimte laat voor oncontroleerbare procedures, werd ze opgeborgen.

Nog meer gebreken

“Die bug is echt wel ontmoedigend nieuws voor de syndicaten”, zegt nog dr. Hueting. “Je probeert mensen naar de stembus te krijgen, en dan gebeurt er dit. Maar wat mij ook stoort, is het laattijdig versturen van de tokens. De eerste dagen van de stemming waren er artsen die nog geen token ontvangen hadden. Bij de nationale verkiezingen worden de oproepingsbrieven toch ook tijdig verstuurd?”