In het toekomstpact tussen de ziekenfondsen en Maggie De Block is een mechanisme ‘financiële verantwoordelijkheid’ ingebouwd dat hen moet responsabiliseren. Het Rekenhof trekt de effectiviteit daarvan in twijfel. Ter informatie: dankzij dat mechanisme mochten alle ziekenfondsen samen 27,4 miljoen euro opzijzetten vorig jaar… de totale pot  ligt nu al op ruim driekwart miljard euro.

Het mechanisme houdt in dat de uitgaven van de ziekenfondsen worden vergeleken met hun aandeel in de begrotingsdoelstelling. Bij een overschot mogen zij 25% van het verschil behouden (boni), bij een tekort moeten zij 25% zelf ten laste nemen (mali). De boni komen terecht in de bijzondere reservefondsen en worden gebruikt ‘om latere mali te dekken’.

Intussen is het systeem een eigen leven gaan leiden: deze bijzondere reservefondsen bevatten gecumuleerd over de jaren heen al 764,2 miljoen euro aan boni. In zijn rapport dat enkele weken geleden werd gepubliceerd, heeft het Rekenhof heel wat vragen bij dat responsabiliseringsmechanisme. Het onderzocht dat mechanisme op vraag van de Kamer in een audit over de financiële verantwoordelijkheid.

Stevige kritiek

De methodiek doet bij het Rekenhof de wenkbrauwen fronsen. “Het Rekenhof is van oordeel dat niet kan worden aangetoond dat de financiële verantwoordelijkheid van de ziekenfondsen een effectief instrument is om de uitgavenevolutie in de ziekteverzekering te beheersen”, schrijft het. Het kan maar “een effectief en efficiënt intrument voor uitgavenbeheersing zijn als aan een aantal voorwaarden is voldaan:

·      De doelstelling is vooraf duidelijk bepaald

·      Er is een budgettair meerjarenkader voor de uitgavenbeheersing vastgelegd

·      De ziekenfondsen beschikken over de  nodige instrumenten om de uitgavenevolutie individueel en/of collectief aan te sturen

·      Een systeem van stimuli en sancties zet de ziekenfondsen ertoe aan daadwerkelijk bij te dragen tot de verwezenlijking van de beoogde doelstellling."

Volgens het Rekenhof moeten daarom de disfuncties van het huidige model, zoals de onbeperkte boni en reserves en de lange doorlooptijd, worden weggewerkt. Het Rekenhof denkt ook aan een vereenvoudiging van de verdeelsleutel tussen de ziekenfondsen onderling, of om die sleutel zelfs te schrappen bij collectieve responsabilisering.

Politici: niets gezien, niets gehoord...

Opmerkelijk: in juni 2017 legde het Rekenhof zijn verslag over de audit voor aan de Kamer. Op 30 juni 2019 was nog geen gevolg gegeven aan de aanbevelingen in dat verslag, zegt het rapport. Overigens krijgt ook het Riziv een veeg uit de pan: het heeft zijn rekeningen voor het boekjaar 2015 en volgende – die de basis vormen voor de rekeningen van de ziekenfondsen - nog niet opgemaakt.

Ongezouten kritiek die kan tellen….

(1)   Het Rekenhof heeft de werking van het mechanisme van de financiële verantwoordelijkheid doorgelicht. Zie: Rekenhof, Financiële verantwoordelijkheid van de ziekenfondsen, verslag in uitvoering van de resolutie van de Kamer van Volksvertegenwoordigers van 22 oktober 2015, Brussel, juni 2017, 65 p., www.rekenhof.be.