Op 19 november overleed Willy Burgdorfer. Iets meer dan dertig jaar geleden ontdekte hij de kiem die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Hij noemde zijn ontdekking naar zichzelf: Borrelia burgdorferi.

De ziekte van Lyme kwam voor het eerst onder de aandacht in de jaren 70. In drie steden in Connecticut, waaronder Lyme, kreeg een opvallend groot aantal patiënten huiduitslag met koorts en gezwollen gewrichten. Soms werd het bilan achteraf nog ernstiger. De meeste patiënten waren kinderen.

Wetenschappers kwamen er snel achter dat teken de oorzaak waren van de aandoening. Veel van de onderzochte kinderen leefden en speelden immers in de nabijheid van beboste gebieden, en kregen symptomen kort nadat ze door een teek waren gebeten. Het aantal gevallen was hoger op de oevers van de Connecticut-rivier. In die zone graasde een dichte populatie herten, die de teken overdroegen.

Diverse laboratoria probeerden uit te zoeken of de teken drager waren van een virus. Maar van een virus viel nergens een spoor te bekennen.

Spirocheten

Willy Burgdorfer was een Zwitserse entomoloog die zich begin jaren 50 in de Verenigde Staten had gevestigd. Hij wou er zich verder bekwamen in wat toen al zijn specialiteit was, met name het onderzoek naar teken en hun rol in het verspreiden van infectieziekten. Burgdorfer had zich aangesloten bij een laboratorium in Hamilton (Montana) dat gezag had verworven toen men er in 1906 het verband aantoonde tussen teken en de Rocky Mountains Spotty Fever.

De Zwitser was verdiept in een onderzoek naar deze aandoening, toen hij op een dag teken onder zijn microscoop plaatste en spirocheten zag bewegen. Hij was op dat ogenblik niet echt bezig met de ziekte van Lyme, maar besefte dat dit wel eens een belangrijke ontdekking over de oorzaak ervan zou kunnen zijn. Verificatie wees uit dat hij gelijk had. In 1982 publiceerde hij samen met een aantal collega’s zijn bevindingen in Science.

Borrelia burgdorferi wordt in Noord-Amerika beschreven als de enige verwekker van de ziekte van Lyme. In Europa zijn ook twee andere verwekkers opgetekend, Borrelia afzelii en Borrelia garinii. Burgdorfer zei vaak dat zijn ontdekking een toevalstreffer was. Zijn collega’s benadrukken dat dit soort toevalstreffers alleen voorkomt bij mensen die jarenlange ervaring hebben met het onderzoek naar teken.