De toegang tot de gezondheidszorg voor de bevolking in haar geheel genomen is in België relatief goed: ‘amper’ 2% van de volwassenen verklaart onvervulde medische behoeften om financiële redenen te hebben. Achter dit cijfer gaan echter grote ongelijkheden schuil, vertellen OSE-onderzoeksters Rita Baeten en Sophie Cès van het European Social Observatory.
“6,7% van de mensen in de laagste inkomenscategorie heeft onvervulde medische zorgbehoeften vanwege de kostprijs. Dit percentage ligt dicht bij nul voor meer dan de helft van de bevolking met een hoger inkomen”.
Zorgwekkend is vooral de sterke stijging van de frequentie van onvervulde behoeften aan gezondheidszorg bij personen met de laagste inkomens: van 4,1% in 2011 tot 6,7% in 2017. Personen met een achterstand voor het betalen van rekeningen voor nutsvoorzieningen of huishuur hebben de grootste onvervulde nood aan medische zorg: 22,8%, tegenover slechts 1% bij degenen die geen betaalachterstand hebben. Het aandeel personen met onvervulde medische behoeften ligt aanzienlijk hoger in Wallonië en Brussel dan in Vlaanderen.
Het Belgische gezondheidssysteem presteert relatief slecht voor de lage-inkomensgroepen in vergelijking met andere Europese landen.
Huisarts
“De veralgemeende toepassing van de derdebetalersregeling voor zorg die door huisartsen aan kwetsbare groepen wordt verleend, wordt over het algemeen toegejuicht. Dat het in sommige gevallen de gezondheidswerker is die bepaalt of de derdebetalersregeling al dan niet van toepassing is, is niet in overeenstemming met sociaal beleid dat gericht is op het waarborgen van een sociaal recht voor iedereen”, zo pleiten Rita Baeten en Sophie Cès.
Aanbevelingen
Enkele van hun aanbevelingen: streef naar een universele dekking van de bevolking inzake gezondheidszorg. Dwing de betaling af van sociale bijdragen door wie over financiële middelen beschikt. Breid de derdebetalersregeling uit voor alle verzekerden, voor alle soorten ambulante zorg en pas ze bij prioriteit automatisch toe voor kwetsbare groepen.
Mensen die het statuut rechthebbende verhoogde tegemoetkoming genieten, zouden volledig moeten worden vrijgesteld van remgeld, zoals het geval is voor kwetsbare groepen in de meeste EU-landen. Dit statuut zou zoveel mogelijk automatisch moeten worden toegekend.
Het moet verboden worden om ereloonsupplementen aan te rekenen aan mensen met het statuut verhoogde tegemoetkoming, zowel voor ambulante zorg als voor ziekenhuiszorg. Bescherm kinderen tegen remgelden, ontwikkel verder wijkgezondheidscentra.
Er is een debat nodig over de vraag wie de achterstallige betalingen voor de ziekenhuisopname van insolvente patiënten moet dekken, aangezien de huidige situatie zeer problematisch is voor de patiënten. Verbeter de toegang tot geestelijke gezondheidszorg. Tot slot: zorg voor meer transparantie inzake de kosten voor patiënten en voer een administratieve vereenvoudiging in.
