Voor het vijfde jaar op rij is in 2023 het aantal malariagevallen dat wereldwijd geteld is opnieuw toegenomen. Er waren zowat 263 miljoen besmettingen met het malariavirus, of 11 miljoen meer dan in 2022. Het aantal doden bleef wel min of meer stabiel, op 597.000. Dat blijkt uit het Malaria Report van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het merendeel van de malariadoden (95 procent) valt in Afrika.

"De ziekte blijft vooral mensen treffen die op het Afrikaanse continent wonen, vooral jonge kinderen en zwangere vrouwen", betreurt WHO-topman Tedros Adhanom Ghebreyesus. "Een uitgebreid pakket aan levensreddende middelen biedt nu betere bescherming tegen de ziekte, maar om de dreiging in te dammen zijn ook meer investeringen en actie nodig in Afrikaanse landen met een hoog aantal besmettingen."

Het doel om tegen 2030 de mortaliteit van malaria terug te dringen naar 23 doden per 100.000 inwoners is in Afrika nog veraf. Hoewel de mortaliteit met 16 procent is gedaald in Afrika, lag de mortaliteit er in 2023 nog op 52,4 doden per 100.000 risicopersonen. "De vooruitgang moet worden versneld", vindt de WHO.

Elf landen zijn goed voor meer dan twee derde van de wereldwijde malarialast, en hun ministers van Gezondheid kwamen eerder dit jaar overeen om de ziekte duurzaam en rechtvaardig aan te pakken. Humanitaire crisssen, slechte gezondheidszorg en klimaatverandering leidden ertoe dat in landen zoals Congo, Ghana, Soedan en Oeganda sinds 2017 geen vooruitgang gemaakt werd in de strijd tegen malaria.

Samen met een betere verspreiding van hulpmiddelen, zoals malarianetten en medicijnen, moet deze versterkte politieke betrokkenheid de huidige trend van alsmaar meer besmettingen keren. Vaccins tegen malaria zijn een ander hulpmiddel: de toediening is nu gestart bij kinderen in 17 landen. De WHO maakt zich sterk dat de uitrol van vaccins elk jaar tienduizenden jonge levens kan redden.

Een groot obstakel in de strijd tegen malaria is de gebrekkige financiering. Vorig jaar werd 4 miljard dollar toegezegd, terwijl er nood was aan 8,3 miljard. Om toch efficiënt te zijn met de beperkte middelen, hoopt de WHO de komende jaren via meer data een beter zicht te krijgen op welke regio's het zwaarst getroffen worden en het meeste nood hebben aan netten, vaccins en andere hulpmiddelen. Conflicten, natuurrampen, klimaatverandering en volksverhuizingen verergeren sowieso de al wijdverspreide ongelijkheid op het vlak van gezondheid waarmee mensen te maken krijgen die een hoger risico op malaria lopen.

De WHO verklaarde intussen ook al 44 landen malariavrij. Egypte werd dit najaar het laatste land waar de ziekte is uitgeroeid. Van de 83 landen waar de ziekte wel nog voorkomt, zijn er 25 waar jaarlijks minder dan tien gevallen gemeld worden. In 2000 ging het nog om vier landen.