Een bariatrische operatie is doorgaans aangewezen voor mensen met een body mass index (BMI) > 40kg/m² 
of een BMI > 35kg/m² met comorbiditeit die door de operatie kan worden verbeterd, zoals ernstige metabole stoornissen. Volgens de criteria van de Franse HAS en als een medische behandeling en een dieet niet hebben geholpen, kan een bariatrische operatie worden opgevat als een behandeling van obesitas en de complicaties daarvan bij patiënten met diabetes type 2 met een BMI boven de 35kg/m². De operatie kan het lichaamsgewicht immers aanzienlijk doen dalen. Daarnaast zorgt ze ook voor een zeer snelle verbetering van de glykemie en op middellange termijn voor een gunstige impact op diabetes type 2.

Verschillende interventiestudies bij deze patiënten toonden aan dat het BMI kan dalen met meer dan 5kg/m² 
en het HbA1c met ongeveer 2%. In 15 tot 53% van de gevallen, naargelang de studies, treedt remissie op na 
5 jaar. “Belangrijk om te weten is dat de zeer snelle, zelfs onmiddellijk optredende verbetering van het glykemisch evenwicht na een bariatrische operatie aantoont dat het effect op de diabetes losstaat van de vermindering van het lichaamsgewicht”, benadrukt Bruno Vergès (Dijon). “Een bariatrische operatie is ook heilzaam vanwege de vermindering van de insulineresistentie, de daling van de gluco- en lipotoxiciteit, de veranderde afscheiding van bepaalde spijsverteringshormonen die betrokken zijn bij de regeling van de voedselinname en de glucose-
homeostase (met name endogene verhoging van het glucagon-like peptide-1 of GLP-1), een verandering in de darmflora, een verhoging van de neoglycogenese in de darmen en de veranderde disponibiliteit van de galzouten.”

Het effect treedt al snel op na de ingreep (verbetering van de bloedsuikercontrole, daling van het lichaamsgewicht) maar neemt na enkele jaren geleidelijk aan af (het effect op het lichaamsgewicht stabiliseert zich). Met een operatie kunnen bovendien ook ernstige bijwerkingen gepaard gaan zoals ernstige hypoglykemie als de glucosewaarden onmiddellijk na de operatie slecht worden gecontroleerd.

Lessen en vooruitzichten van het therapeutisch onderzoek
Beter inzicht in de mechanismen die de glykemie regelen openen nieuwe onderzoekspistes naar medische diabetesbehandelingen, geneesmiddelen die de galzouten of de darmflora veranderen, de neoglycogenese stimuleren, enz. Binnenkort worden overigens ook krachtiger GLP-1-receptoragonisten verwacht. Die induceren een zeer significante vermindering van het lichaamsgewicht en hebben een gunstige impact op de glykemie. Gecombineerd met SGLT2-remmers zijn ze ook interessant om gewicht te verliezen.

“Een bariatrische operatie is niet alleen heilzaam voor geselecteerde patiënten, ze verschaft ons ook meer inzicht in de fysiopathologie van diabetes type 2. Bovendien helpt ze ons om nieuwe therapeutische doelwitten te ontdekken en kan ze de medische diabetesbehandeling aanzienlijk verbeteren”, vervolgt hij. Patiënten en artsen moeten echter altijd voor ogen houden dat de effecten mettertijd afnemen, dat de operatie ernstige bijwerkingen kan induceren en dat er bovendien een aanzienlijk prijskaartje aan vasthangt.